Erzincan…

27 Aralık 1939’da 7,2 şiddetinde bir deprem oldu.

33 bine yakın insanımızı kaybettik.

100 binden fazla ev yıkıldı.

Ağır kış koşullarında ısınmak için kullanılan sobaların devrilmesiyle yangınlar çıktı.

Karlar altındaki şehrin dış dünyayla bağlantısı kesildi.

Sadece tek duvarı ayakta kalan cezaevi binasındaki ana bina yıkılmış, mahkûmlardan bir kısmı ölmüştü.

Erzincan savcısı İzzet Akçal’da kurtulanlar arasındaydı. Cezaevine gitti ve mahkûmları toplayıp onlara şunları söyledi;

“Sizi şimdi kurtarma çalışmalarında görev almak üzere serbest bırakacağım. Aranızda civar köylerden olanlar varsa iki günlüğüne köylerine gidip, ailelerini görebilirler. Ancak bir koşulum var; hiçbiriniz kaçmayacaksınız. İşimiz bitince cezaevine döneceksiniz”.

Mahkûmlar söz verdiler.

Kollar sıvandı, kazmalar, kürekler tamamlandı.

Sabahtan akşama kadar kurtarma çalışmalarında aralıksız çalışıyorlar, akşam olunca savcının karşısına dikilip sayılıyorlardı.

Mahkûmların enkaz altından bin kişiyi sağ olarak kurtardıklarını Ankara’ya bildirdi.

Hiçbir mahkûm kaçmadı, kaçmaya teşebbüs dahi etmedi.

Kurtarılanların arasında çoğunun mahkûmiyetine karar veren Erzincan Ağır Ceza Hâkimi ve ailesi de vardı.

Mahkûmlar, kurtulanları kendi barakalarında misafir ettiler; paltolarını depremzedelerle paylaştılar.

Daha sonra özel bir af kanunuyla 241 mahkûmun cezaları affedildi.

***

Erzincan’ı deprem yıktı.

Binlerce canımız kaldı enkaz altında.

Lakin o günlerde mahkûmların kurtardıkları da çok kıymetliydi.

Ahlak,

Vicdan,

İnsanlık…

Her ne olursa olsun karanlık dört duvar arasından kurtarıp,

Her daim büyütüp, yaşatmak zorundayız.

Yaşatmazsak, yaşayamayız…

Geleceğimizi demir parmaklıkların ardına mahkûm ederiz sonra.