AMAN BRE DERYALAR (Yusuf ve Feride’nin Hikayesi)

  Yusuf ile Feride birbirlerini çok severler ve kendi aralarında nişanlanırlar. Ancak aileleri bir türlü evlenmelerine razı gelmez. Yusuf bir gün kafasında bir plan yapar. Arda Nehri’ni sevdiğiyle geçerek izlerini kaybettirip yeni bir hayat kurmayı düşler. Bu durumu Feride’ye anlatır. Birlikte bir gece kaçarlar. Kayıkla Arda Nehri’nden geçmek için dayılarının köyü Kırcali'ye giderler. O gece orada geçirirler. Aynı yatakta yatarlar. Ama babasının rızası ve nikahı olmadığından, birbirlerine dokunmazlar. Yusuf, belindeki kamayı ve boynundaki cevşeni çıkarır yatağın ortasına koyar. Bak Feride:

“Ben senden yana dönersem, Kur’an çarpsın, kılıç kessin. Sen benden yana dönersen kılıç kessin, Kur’an çarpsın” diyerek,yemin edip uyurlar...

Sabahleyin saat sekiz suları erkenden, Arda Nehri’ne inerler. Arda boyunda bağlı bulunan balıkçı kayığı bulurlar. Onunla karşıya geçmek isterler. Akşamdan yağan yağmur, Arda Nehri’nin sularını yükseltmiş ve sel, suları dalgalar haline getirmiştir. Feride, Yusuf’un kolundan tutarak:

”Dalgalar çok yüksek bu kayık bizi karşıya geçirmez. Ne olursun dönelim geri,” der.

“Geri dönersek vururlar bizi. Merak etme ben bu suları çok iyi bilirim.” 

Kayığa binerler. Azgın dalgalarla boğuşarak karşıya geçmeye çalışırlar. Güçlü bir dalga gelip, kayığı ikiye böler. Feride bir çığlık atar. Yusuf, Feride’nin elini tutarken diğer eliyle, aba olan ve su içinde kalınca ağırlaşan poturunu çıkarır. Büyük güçlükle azgın dalgalarla boğuşarak, Feride’yi Arda kenarına getirmeyi başarır. Ağaç dallarına tutunmasını ister. O arada güçlü bir dalga gelir. Yusuf’u alıp deryanın içine atar ve Yusuf gözden kaybolur. Feride arkasından bağırır. “Yusufummmm!... Demedim mi sana kayığımız batacak”…

Onun o sesine köylüler gelir. Feride iki elinin arasına aldığı başını sallayarak bu ağıtı söyler. Feride bir daha evlenmez. Genç kızların , aşıkların, sevgilerin, kavuşamayanların dert ablası olur. Bu ağıt zamanla “Deryalar” olarak bilinen meşhur Rumeli Türküsü olur. İnsanı kimi zaman uzaklara götürür; kimi zaman da uzun uzadıya bir iç çektirir ki; nehirler, deryalar, dağlar hürmet eyler… 

Bu türkü, Rumeli halay havası olarak da geçer. Derleyen, bir Rumeli göçmeni olan, Osman Azizov tarafından yapılmıştır. Bizler, Arif Şentürk'ün sesiyle bu türküyü sevdik. Halen "Aman Bre Deryalar" dendiğinde hemen hemen herkesin aklına Arif Şentürk gelir. Her ne kadar "Aman Bre Deryalar" için halay havası dense de bu türkünün acıklı bir hikâyesi vardır. Zaten türkünün sözlerini dikkatli bir şekilde dinleyen herkes hikâyedeki dramı anlayacaktır. Özellikle Trakya taraflarında ve Balkan göçmeni yurttaşlarımız arasında bu türkü düğünlerin kapanış şarkısı olarak söylenir ve çalınır. İşte "AMAN BRE DERYALAR"

Kırcali'yle Arda Arası

Saat Sekiz Sırası (Yusuf'um)

Civanda Arda'lılar Ağlıyor (Yusuf'um)

Yoktur Çaresi

Aman Bre Deryalar

Kanlıca Deryalar

Biz Nişanlıyız (Deryalar)

İkimiz De Bir Boydayız

Biz Delikanlıyız

Çıkar Abanı Poturunu

Dalgalar Artacak (Yusuf'um)

Demedim Mi Ben Sana (Yusuf'um)

Kayığımız Batacak

Kırcali'yle Arda Boylarına

Kimler Gidecek (Yusuf'um)

Garip Yusuf'un Annesine

Kim Haber Verecek

(Zavallı Feride'nin Annesine)

(Kim Haber Verecek)

*

Potur : Arka tarafında kırmaları çok, bacakları dar bir pantolon

Kırcali, Arda : Yer adları

Yöresi: Rumeli

Kaynak Kişi: Arif Şentürk

Derleyen: Mehmet Özbek

Notaya Alan: Mehmet Özbek

Makamsal Dizi: Cargah

Konusu: Ağıt

Ses Genişliği: 6 Ses

(Yazı kaynak, Derleme)