Geride bıraktığımız hafta sonunda Taşbaşı Liman kavşağında meydana gelen heyelan sonrası aklıma Ordu’nun heyelan haritası geliverdi. Öncelikle son heyelanda Allah’tan korktuğumuz başımıza gelmedi ve rahat bir nefes aldık. Ordu Valiliği ve Büyükşehir Belediyesi gerekli önlemleri alarak çalışmaları yerinde sürdürmeye devam ediyorlar.

Yaptığım araştırmalarda Ordu’da, 1950-2019 yılları arasında, yapı ve kamu tesislerini etkileyen/etkileyebilecek durumdaki afet olaylarının genel bir değerlendirmesi yapılacak olursa; ilde, % 80’lik oranla en çok heyelan olaylarının meydana geldiği görülmektedir. Heyelan olaylarını % 9’luk oranla sel/taşkın/su baskını ve % 8’lik oranla kaya düşmesi olayları takip etmektedir.

Ordu’da, 2002- 2016 yılları arasındaki istatistiki verilere göre; sel ve heyelan olaylarının genellikle yaz (Temmuz-Haziran) aylarında meydana geldiği görülmektedir.

HEYELAN: Ordu’da en çok gözlenen afet olayı heyelanlar olup, hemen hemen her ilçede gözlenmektedir. Heyelanların yoğun olarak gözlendiği ilçeler, sırasıyla: Ünye, Perşembe, Gölköy, Fatsa, Korgan ve Altınordu ilçeleridir. Heyelandan en çok zarar gören ilçeler sırasıyla: Ünye, Ulubey, Gölköy, Korgan ve Perşembe’dir.

KAYA DÜŞMESİ: Ordu’da pek fazla gözlenmeyen kaya düşmesi olayları Ulubey, Mesudiye, Gölköy ve Kabataş ilçelerinde gözlenmektedir.

Yine Ordu ilinde en çok meydana gelen afet olayı olan heyelanların jeolojik özellikler ile ilişkisi incelendiğinde; heyelanların, % 31’lik oranla Kumtaşı-Çamurtaşı-Kireçtaşı ile % 30’luk oranla AndezitBazalt-Proklastik kayaçlardan teşekkül eden birimlerde ve bu birimlerin ayrışmasından oluşan rezidüel zeminlerde; kayma dairesinin derin olmadığı, genellikle yüzeysel akmalar şeklinde geliştiği belirlenmiştir.

Yakın tarihlerde ise Ordu ilinde, 04-06/07/2016 tarihleri arasındaki şiddetli ve ani yağışlara bağlı olarak (6 saatte metrekareye düşen yağış miktarı: 158 kg, - 5 günde toplam 344.8 kg) meydana gelen, sel/taşkın/su baskını ve heyelan olayları sonucunda, 3 vatandaşımız hayatını kaybetmiş, 2 vatandaşımız sel sularına kapılarak kaybolmuş, 11 vatandaşımız yaralanmış, büyük ve küçükbaş hayvanlar telef olmuş, konut, işyeri, ahır ve samanlıklarda hasarlar oluşmuş, işyerlerindeki eşya ve ticari emtia ile tarım alanları zarar görmüştür.

Sonuç ve önerilerde, Doğu Karadeniz Bölgesinde, genellikle yaz ayları ile sonbahar başlangıcındaki aşırı ve ani yağışlara bağlı olarak sel, taşkın ve heyelan olayları nedeniyle, can ve mal kayıpları meydana gelmektedir. 

Özellikle, Ordu’da 04-06.07.2016 tarihlerinde yaşanan sel ve heyelandan 5 vatandaşımızın hayatını kaybetmesi nedeniyle, bu tür olayların bir daha yaşanmaması ve konunun çözümüne binaen yol haritasının çıkarılması, risk azaltma ile ilgili eylem planlarının hazırlanması ve yerinde uygulanmasına yönelik proje ve çalışmaların ivedilikle yapılması gerekliliği ortaya çıkmıştır. ü Bu kapsamda, Başkanlığımızın koordinasyonunda; DSİ, Meteoroloji, Karayolları, Altyapı Yatırımları, Milli Emlak Genel Müdürlükleri; Genel Müdür, Genel Müdür Yardımcısı, Bölge Müdürleri ve Daire Başkanları düzeyinde yapılan toplantılarda Orta ve Doğu Karadeniz Bölgelerinde bulunan 6 ildeki 8 havza pilot bölge olarak belirlenmiştir.

Söz konusu havzalarda afet öncesi yapılacak çalışmalar sonucunda; DSİ’ce, taşkın riskine maruz kalabilecek alanlarda öncelikle dere ıslahlarının yapılmasına yönelik projeler hazırlanması, gerektiği durumlarda ıslah işlemleri tamamlanıncaya kadar Afete Maruz Bölge (Yapı ve ikamete yasaklanmış afet bölgesi) olduğuna dair Bakanlar Kurulu Kararı alınması, dere ıslahların mümkün olmadığı alanlarda kalan konut ve işyerlerinin, AFAD tarafından afet riski taşımayan başka bir alana nakil işlemlerinin gerçekleştirilmesi, ayrıca dere yatakları üzerinde bulunan köprü, menfez, trafo vb. yapıların gözden geçilerek sorumlu kuruluşlarca gerekli işlemlerin yapılmasına (kaldırılması veya yeniden projelendirilerek inşa edilmesi) karar verilmiştir.  DSİ’ce; aşağıdaki tabloda belirtilen 8 havzada etüt çalışmalarına başlanılmıştır.

8 havzadan birisi olan Ordu Fatsa Ilıca Deresiyle ilgili DSİ tarafından hazırlanan Ilıca Deresi taşkın tehlike haritası ve taşkın kontrolünün sağlanması amacıyla yapılması gerekenlerin ön keşif bedelleri gösterilmiştir.