Mehmet Ziya Odabaş

YILBAŞI KÜLTÜRÜ

31 Aralık 2019 Salı Saat: 08:39

Ağaç süslemek!

Hediyeler almak…
Sevdiklerimizle bir sofrada buluşmak!
Yılbaşı mesajları veya kartpostal yazmak…
Yılbaşında sevdiklerimizi aramak… 
Ailece tombala oynamak…
Ve 
Ulusal boyutta yılbaşı biletleri!
İşte geleneklerimize yerleşen kültür başlıklarından bazıları. 
Yılbaşı veya Yeni Yıl, bir yılın bitiminin ve yeni bir yıla başlangıcın kutlandığı kültürel bir olaydır. Yıllık takvime sahip kültürler tarafından kutlanır. 
Yılbaşı; Türkiye de dâhil, Gregoryan Takvimi''nin kullanıldığı birçok ülkede, yılın ilk resmi günüdür. Yılın son gecesini, ilk güne bağlayan akşam kutlanır. 
Yeni yıl; yüzyıllarca İsa''nın doğumu olarak kutlanan Noel Bayramı biçimsel özellikleri bakımından eski Türklerin yeniden doğuş bayramı olan “Nardugan"a çok benzemektedir. İnsan, Noel Bayramının Kökeni Türkler olamaz mı? Sorusunu sormadan edemiyor.
Ancak; bazı ülkelerde Noel ve Yılbaşı tatilleri birleştirilmiştir. Sanılanın aksine ağaç süsleme hediyeler gibi aktiviteler, Yılbaşı değil, Noel çıkışlı olmasına rağmen, günümüzde; ülkemiz de dâhil birçok ülkede bu aktiviteler, Yılbaşı Kültürü olarak benimsenmiştir. Batı Kültürü''nün etkisiyle Türkiye''deki yılbaşı kutlamalarında çeşitli kültür öğeleri kullanılmış ve Türk kültürüne entegre edilmiştir. Ülkemizde Yılbaşı Kültürü olarak bilinen kültür, artık topluma mal olmuştur.

Bu kültür kapsamında; Yılbaşı öncesi alışverişler yapılır. Yılbaşı akşamında çeşitli eğlenceler ve kutlamalar düzenlenir. Genelde o akşam yemeği sofrasında, yöresel yemeklere ağırlık verilirken, bu sofraya eş dost, hısım akraba ve aile dostları davet edilir. Evlerin içi yılbaşı ağaçları ve rengârenk kâğıt ve ışıklarla süslenir. Yeni Yıla girilirken hediye verme âdeti de geleneksel hal almıştır. Bunun yanı sıra evlerde yaygın olarak tombala oyunu oynanır.

Ulusal çerçevede Milli Piyango Biletleri çekilir. Yılbaşları büyük şehirlerin meydanlarında kutlanır. 31 Aralık gecesi saat 24.00''a yaklaşıldığında 10,9,8,7,6,5,4,3,2,1,0 diye geri sayım yapılır. Büyük meydanlarda havai fişek gösterileri düzenlenir. 1 Ocak günü tüm Türkiye''de resmi tatil olarak ilan edilmiştir. 
Yılbaşı, edebiyat ve sanat kültürümüzde de yer bulmuştur. Gerek nesir, gerek nazım, gerekse çizgi sanatına, çok önemli kaynak teşkil etmiştir. Bu anlamda, Karikatür dünyamızda yılbaşına özgü karikatürler çizilmiştir. Yılbaşı eğlencelerine ilişkin çocuk öyküleri ve kitapları yazılmıştır. Yılbaşına özgü şiirler ve türküler üretilmiştir. Şiirlerle ilgili örnek vermek gerekirse; 
Şair şöyle demiş:
Daha küçükken Miladi yılbaşı geldiğinde
Noel Baba hediye getireceğini beklediğimde
Ortada ne hediye ne de Noel Baba var
Noel Baba sahteymiş, iyi ki gerçek babam var.