Kiymetli kardeşlerim: Rahmet ve mağfiret ayı Ramazanın feyzinden bereketinden istifade etmek ve bu ayı yaşamanın,onun mükâfat ve bereketinden faydalanmanın bir şükran belirtisi olaraktan verilmesi gereken bir fıtır sadakası yani vacip olan bir fitresi vardır.
Bu aya has bir ibadet olan fıtır sadakasını yani fitreyi kimlerin vermelidir.?
1-) Asli ihtiyaçlarından fazla mala sahip olan yani ihtiyacı olan eşyadan ve borçlarından fazla olarak, zekât nisabı kadar malı, parası bulunan Müslümanın fitre vermesi vacib olur.
****
Fitre vermek için kişide zenginlik aranmaz,İhtiyaç fazlası bu ve buna denk malı olanlar,Fitre,zekât, ve öşür almaları haram olur. Fitre ve kurban nisabına katılacak malın ticaret için olması şart olmadığı gibi, elinde bir yıl kalmış olması da gerekmez.
2-) Ramazanda oruç tutamayan hastalık gibi herhangi bir özürden dolayı oruç tutamayan kimsenin de, zenginse fidye vermesi gerekir.
FİDYE: Ramazan ayı içinde,oruç tutmaya mani olan mazeretler nedeniyle tutulamayan her gün için o ayın fitresinden her gün için bir fitre bedeli ödenmesine denir.
Örneğin 30 gün oruç tutamamışsa 30 gün olarak fitre bedeli olarak ihtiyaç sahiplerine fitre bedeli olaraktan fidye verilmelidir.
Bu sene fitre bedeli 130 TL olduğuna göre 130*30=3900TL bir bedeli fakir ve ihtiyaç sahibi olan kimselere vermelidir.
Sebepsiz oruç tutmayanlar için fitre de yoktur,fidyede yoktur.
***
Peki dinimize göre kimler zengin kimler fakir konumunda sayılmaktadır?
a-) Dinimizde zenginlik için nisap miktarı mala sahip olmak demektir. oda (80.18) gr altın veya bu değerde para, ticaret malına denk servete sahip olması gerekmektedir.Nisaba malik olmayan herkes fakir sayılır,bu kişilere fitre verilir.Bunlar zekât,fitre sadakası alabilir.Nisaba malikse fitre vermesi vacip olur. Önemli bir hususu belirtmek isterim fitre veren fitre alamaz
Allah Resul’ünün ifadeleri ile:”Başı rahmet,ortası mağfiret,sonu cehennemden kurtuluş olan mübarek Ramazan ayına yetişenlerin vermekle yükümlü olduğu fıtır sadakası halk dilinde fitre;Ramazan bayramına kavuşmanın şükrü niteliğinde dinen zengin sayılan kimseler tarafından verilmesi Hanefi mezhebininde vacip diyer mezheplere göre farz bir sadakadır.
Fıtır sadakası: Ramazan orucunun farz kılındığı hicretin 2. yılı Şaban ayında, zekâttan önce meşru kılınmıştır.
Dinimizde bu bir islam kardeşliğinin tesisi için Müslümanlar arasında yardımlaşma,dayanışma ve paylaşma şeklinde bir ibadettir.Allah Resul’ünün hadislerinde;Fitre:Aynı zamanda tutulan oruçların kabulüne, ölüm sırasındaki sıkıntılardan ve kabir azabından kurtuluşa bir vesiledir.
***
a-) Bu nedir,Ne için verilir Neden kişiye vacip bir ibadettir?
Amacı ihtiyaç sahiplerinin zengin kişiler tarafından fakirlerin yaşadığı toplumun hayat standartlarınca Yoksulların bir günlük ihtiyaçlarını gidermesi ve onlarında rahat bir oruç tutmalarına katkı ve bayram sevincine katılmaları için bir yardım niteliğindedir.
***
b-) Fitre verilirken hepsini birden fazla kişilere verilebildiği gibi tek kişiyede verilebilir,uygun olanı ise ihtiyaç sahibi olan tek bir kişiye verilmesidir.Hiç olmazsa o ihtiyaç sahibi o kişi içinde bulunduğu ay sebebiyle verilen fitreler sayesinde ihtiyaç duyduklarını alabilsin ve yarasına merhem olsun ihtiyaçlarını karşılamış olsunlar.
2-)Fitrenin önemi:Fıtır sadakası vermenin önemini peygamber (s.a.v) hadis-i şeriflerinde şöyle açıklıyor.
a-)Sadaka-i fıtr,Zenginlerinize bir tezkiyedir. Fakirleriniz de verirse, Allahü teâlâ onlara daha çoğunu verir.) [Ebu Davud]
b-) Ramazan orucu, Gökle yer arasında asılı durur. Sadaka-i fıtr verilince yükselir.) [Ebu Hafs] Yani Ramazan’ın kabul olmasını sağlar
c-)Sadaka-i fıtr, Oruçlunun, uygunsuz sözlerinden hâsıl olan günahları temizler.) [Beyheki]
Fitre ile yükümlü olan bir müslüman kimse kendisi ve himayesinde olan ergenlik çağına. ulaşmamış çocuklarının ve ramazan ayı içinde hanesinde kim bulunuyorsa fitrelerini vermekle yükümlüdür.
-Fitre, verileceği yerler bakımından her durumda zekâtın benzeridir.Aynı şartları taşıyan kişilere verebilir. Cenab-ı Hak Tevbe Suresi 60.Ayet-i kerimesinde şöyle açıklamaktadır;“(Sadakalar)zekatlarAllah’tan bir farz olarak ancak fakirler, düşkünler, zekât toplayan memurlar, kalpleri İslam’a ısındırılacak olanlarla (özgürlüğüne kavuşturulacak) köleler, borçlular, Allah yolunda cihad edenler ve yolda kalmış yolcular içindir. Allah hakkıyla bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir.” Kişi anne-baba, büyük çocukları,eşi, kardeşleri veya diğer yakınları için fitre ödeme zorunluluğu yoktur.
Fakat bu kişiler vekalet vermediği halde bu kişiler için fitre verirse geçerli sayılır.
***
Fitre, Ramazan ayının birinci gününden başlar,bayram namazı kılınmadan önce ödenir. Böylece yoksullar bununla, Bayram Namazı’ndan çıkmadan önce ihtiyaçlarını karşılamış olurlar.En uygunu ramazanın başında verilmesi ve bayramdan önce verilmesi makbuldür.
Bayram gününden sonraya kalırsa, yükümlülük düşmez ve ilk fırsatta ödenmesi gerekir.Birde fitre verecek yakını uzakta ise ona kime vereceğine niyet edilir.bilahire ulaştırılır hiç bir sorun olmaz.
3-) Günümüzde fıtre miktarı belirlenirken, vijdanen ihtiyaç sahibi kişinin vasat olarak bir günlük gıda ihtiyacını karşılayacak miktarın ölçü olarak alınması gerekir.Bunun aşağısın olursa olmaz.Fitrede belirlenen miktar en asgaridir,bunun üstünde vermek isteyenler verebilirler.Zengin kimseler açıklanan miktarı baz alamazlar.
Ne yazık ki bazı zenginlerin bunu baz alıp fitreyi buna göre ödenesi sormak lazım çok garip değilimidir.
Bunu kurbanda da yapmaktadırlar. tek başına kurban kesmesi gereken kişi zengin olduğu halde yedi orta girmektedir. burada kullukta yarış olması gerekir ama maalesef olmuyor
4-)Gelelim en önemli konuya fitre kimlere ve nerelere verilemez?
Müslüman bir kişi kesinlikle Kişi anne-baba,dede nine,çocuklarına, torunlarına ve eşine veremez,
Camii,çeşme,bina,imarethane gibi yerlerede verilememektedir.
5-) Peki bir Müslüman olarak fitrelerimizi en başta kimlere vermeliyiz?
Öncelikle kendi yakınlarımızdan; başlamak kaydıyla muhtaç olan kardeş,teyze amca, dayı,hala ve bunların çocuklarına,Gelin,damat,kayınpeder ve kayın valide,bunlardan muhtaçlar yoksa köyün, mahallenin muhtaçlarına,, köyümüzde de yoksa komşu köyün fakirlerine...diye yakından uzağa doğru gidilmek suretiyle muhtaçlara,Zekat,fitre,fidye ve sadakalarınızı verebilirsiniz
Kişinin çok yakınındaki fakir varken uzaklara fitre vermesi çokta uygun bir davranış olmasa gerek.!
6-) Fitre verirken kişiyi minnet altına bırakacak bir beklenti bir tavırda asla sergilememelidir.Bakara suresinin 264. ayetinde Rabbimiz şöyle buyurmaktadır: “Ey iman edenler, Allah'a ve ahiret gününe inanmayıp, insanlara karşı gösteriş olsun diye malını infak eden gibi minnet ve eziyet ederek sadakalarınızı geçersiz kılmayın. Böylesinin durumu, üzerinde toprak bulunan bir kayanın durumuna benzer; üzerine sağnak bir yağmur düştü mü, onu çırılçıplak bırakıverir.
7-) Bilinçli müslümanlar fitresini kabul eden kişiyi velinimetleri sayarlarmış. Fitresini alan kişiye Dua ederlermiş.İnsan suresinin 9. ayeti buna işaret ediyor.”İşte ayet:“Biz sizi yalnız Allah rızası için doyuruyoruz, sizden ne bir karşılık, ne de bir teşekkür bekliyoruz."
İşte ayet'te de belirtildiği gibi Fitre verirken dikkat edilmesi gerekenler:Fitre vereceği kişiden çıkar ve menfaat beklemeksizin.vermelidir.kişinin ruhunu incitici hareketlerden sakınılmalı,fitremi sana veriyorum namazını kıl, bizim cemaate gel,oyunu bize ver şöyle ol böyle ol gibi şartlar fitre ibadetini iptal eder.
8-) Hocam ben fitremi vereceğimde fitre verecek adam bulamıyorum diye çeşitli bahaneler arayan kardeşlerim.
En yakınlardan başlanak kaydıyla muhtaçlara ver deyince hocam onlar beynamaz,ahlaksız kötü komşu gibi söylemlerde bulunanlara tavsiyemdir.
Fakirlerin hakkı olan fitrelerinizi önce Müslüman olanlardan ,aç olana muhtaç olana,mağdur olanlara Daha sonra meşrebi, cemaati, ırkı, soyu- sopu sorulmaz, doyurulur, giydirilir...
8-) Fidye nedir.? Fidye, bir kimseyi bulunduğu sıkıntılı durumdan kurtarmak için ödenen bedel demektir,Günahlara kalkandır.Dinî bir terim olarak ise, oruç ibadetinin eda edilememesi sebebiyle veya hac ibadetinin edası sırasında işlenen birtakım kusurların giderilmesi için ödenen maddi bedeli ifade eder.
Buraya dikkat edelim; Fitre farklıdır,Fidye farklıdır.
Fitre Ramazan ayına giren kişinin ramazan sonuna kadara vermesi gereken vacip bir ibadettir
Fidye ise:Herhangi bir hastalık ve mazitetten dolayı oruç tutamayanların Ramazan’ın her gününe bedel olarak verdikleri bir günlük iaşe bedelidir.
***
8-) Fidye vermekle yükümlü olan kişiler kimlerdir?
Buna göre ihtiyarlık ve şifa ümidi olmayan bir hastalık sebebiyle oruç tutamayan kimse, daha sonra bu oruçları kaza etme imkânı bulamazsa, her gününe karşılık bir fidye öderler.
10-) Herkesin bilmesi amacıyla soru ve cevabı.
Ramazanda oruç tutamayan hasta, iyileşince kaza edecek olsa, yine de kaza ettiği oruçların fidyesini vermesi gerekir mi?
Hayır,Geremez daha sonra kaza edecek kişi oruç fidyesi vermesi gerekmezken böyle bir sorumluğuda asla yoktur.
Herhangi bir mazereti olmaksızın oruç tutmayıp yiyenler fidye vermeleri gerekmez
Kıymetli kardeşlerim:Kabahat ve kusurlardan arınmış, filtresi verilmiş,Kabüle şâyân olan Oruçlar ve hayırlı iftarlar diliyorum.
Menu
