DEVLET İÇİNDE DEVLET…(1)

Şafak DELİÇAKAR2022-06-30 09:41:01

Her hukuka aykırı olayın bulunamayan failleri için kullandığımız, dillere pelesenk olmuş bir tanımlamadır “devlet içinde devlet”.

Bu tanımlamayı anlayabilmek için önce “devlet” nedir bilmek lazım.


Devlet: bir ülkeyi ve içinde yaşayan insanları, bir yönetim formu içinde belirlenmiş kurallar, yasama, yargı ve yürütme alanlarında resmi ve değişik amaçlara hizmet eden özel kurumlara seçilmiş ve atanmış sivil ve militer kadrolarıyla adil, tavizsiz ve çifte standartsız yöneten, gözeten ve koruyan bir mekanizmadır.

Devlet formları: cumhuriyet, monarşi, diktatörlük ve formsuz[i] olarak 4 şekildedir.

Her devlet bir hükümet tarafından yönetilir. Hükümetler seçilmiş, atanmış veya el koymuş[ii] insanlardan oluşur ve Emperyalizm, Kapitalizm, Liberalizm, Faşizm, Komünizm, Sosyalizm ve Anarşizm şeklinde tanımlanan ideolojilerden birine bağlıdır. Türkiye gibi bazı ülkeler ise Karma Sistem de denilen her ideolojiden etkilenmiş bir yönetim tarzını benimsemiştir.

Bu ideolojilerden Faşizm hariç diğerleri nüans farklılıkları ile de olsa demokrasiyi benimsemiştir.

Devlet içinde devlet 2 şekilde vücut bulur. İlki Alenen, görünür ve yasaldır. Diğeri ise gizli, görünmez ve yasal değildir.

Yasal olana verilecek en güzel örnek, bu topraklara ilk önce 1882 yılında Osmanlı imparatoru II. Abdulhamit tarafından izin verilerek giren ve ülkenin ekonomisini ve politikalarını yöneten Düyun-u Umumiye dir.

İmparatorluğun mali haklarını zedeleyen, hükümranlık haklarına gölge düşüren ve mali yapıyı tasarrufu altına alan uluslararası bir yönetim biçimiydi. Yani devlet içinde devletti.

Bu idare, kendi memurlarını dilediği gibi atama selahiyetini haiz idi. 5000 kişilik bir kadrosu vardı. Bu sayı 1912 yılında 9000 kişi olmuştu. Başlangıçta yalnız kendisine ait alacakların tahsili için vergileri toplarken, daha sonra bir takım sınai ve ticari yatırımlara da girmeye başladı. Böylece Osmanlı Devleti'nin ekonomik iflası ve yabancı egemenliğine geçişi daha da hızlanmış oldu.

 

Yasal olmayan “Devlet içinde devlet” ise: Devletin kurum ve kuruluşlarının yanı sıra, devlete sızan bir hizibin kendileri ve yandaşlarının varlığını sürdürmek adına zaman zaman yeni kurum ve kuruluşlar oluşturup, bazen ve çokça zaman, mevcut kurumlarının içine girip çoğunluğu sağlayarak devletin yapısına paralel ve hukuksuz iş ve işlemler yapabilmesiydi.

Bu tanımın dünyadaki ilk örneği Gladyo dur. Her NATO ülkesinde farklı adlarla faaliyet gösterirler. (Türkiye’dekiler ise Kontrgerilla ve Özel Harp Dairesi/JİTEM/TİT dir).

(Devamı yarın)


[i] Anarşizm ideolojisinin uygulandığı devlet formudur.

[ii] Diktatörlüklerde olur.

Anasayfa