Diyabet hastalığı son zamanlarda ani olarak ortaya çıkmakta ve çocuklarda yaygın olarak görülmektedir. Peki hangi çocuklar risk altında? İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi bölümünden Doç. Dr. Sebahat Yılmaz Ağladıoğlu Tip-1 diyabet hastalığıyla ilgili önemli yerlere dikkat çekti.

         ‘’Diyabet Ömür Boyu İnsülin Kullanımın Gerekli Olduğu Yaşam Biçimidir’’

Tip 1 diyabet, pankreastaki adacık hücrelerinin otoimmün harabiyeti sonucunda ortaya çıkan mutlak insülin eksikliğinin olduğu bir durumdur. İnsülin, pankreastaki adacık hücrelerinden sentezlenen, kan şekerini düzenlemek için gerekli, yaşamsal bir hormondur. İnsülin eksikliği durumunda hücreler enerji için ihtiyacı olan glukozu kullanamadığı için kan şekeri seviyeleri yükselir. Bu durum genellikle çocukluk veya genç yaşlarda ortaya çıkmakla beraber her yaşta ortaya çıkabilir. Tip 1 diyabet ömür boyu insülin kullanımın gerekli olduğu, bir hastalıktan çok yaşam biçimidir.

5-14 YAŞ GRUBU ÇOCUKLAR RİSK ALTINDA!

         Türkiye’de tip 1 diyabet, son yıllarda artış göstermektedir. Sağlık Bakanlığı verilerine göre, ülkede yaklaşık 20.000 çocuk ve genç tip 1 diyabet tanısı ile yaşamaktadır. Bu sayı, dünya genelindeki artışla paralel olarak yükselmektedir. Özellikle 5-14 yaş grubu çocuklarda bu hastalık daha sık görülmektedir.

AŞIRI SUSAMA VE SIK İDRARA ÇIKMA TİP 1 DİYABET’İN EN BÜYÜK BELİRTİSİ

         Tip 1 diyabet, genellikle ani belirtilerle ortaya çıkar. Çocuklarda en sık görülen belirtileri Doç. Dr. Sebahat Yılmaz Ağladıoğlu şu şekilde sıraladı;

• Aşırı susama ve sık idrara çıkma: Çocuklar çok fazla su içmeye başlayabilir ve geceleri sık sık tuvalete gitme ihtiyacı duyabilir. Tuvalet eğitimi tamamlanmış bir çocukta sonradan ortaya çıkan gece veya gündüz alt ıslatma durumu da oraya çıkabilir.

• Aşırı yorgunluk: Enerji eksikliği ve halsizlik hissedilebilir.

• Açıklanamayan kilo kaybı: İnsülin eksikliği nedeniyle vücut, enerji için yağ ve kas dokusunu kullanmaya başlar.

• Bulanık görme: Kan şekeri seviyelerinin yükselmesi, göz merceğinde şişmeye neden olabilir.

• İştah artışı: Vücut enerjiyi düzgün kullanamadığı için daha fazla yemek yeme ihtiyacı doğabilir.

Hangi Çocuklar Daha Çok Etkileniyor?  

Tip 1 diyabetin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, bazı risk faktörleri tespit edilmiştir:

• Genetik yatkınlık: Ailede tip 1 diyabet geçmişi olan çocuklar daha yüksek risk altındadır.

•Otoimmün hastalık öyküsü: Vitiligo, Çölyak veya Hashimoto gibi diğer otoimmün hastalıklara sahip çocuklarda tip 1 diyabet gelişme olasılığı daha yüksektir.

• Çevresel faktörler: Viral enfeksiyonlar ve beslenme alışkanlıkları gibi çevresel faktörlerin, hastalığın ortaya çıkışında rol oynadığı düşünülmektedir.

ERKEN TEŞHİS HER ZAMAN ÖNEMLİ

         Tip 1 diyabet, hızlı bir şekilde ilerleyebilir ve ketoasidoz adı verilen hayati tehlike taşıyan bir duruma yol açabilir. Bu nedenle, ebeveynlerin ve öğretmenlerin belirtiler konusunda bilinçli olmaları ve şüpheli durumlarda hemen bir sağlık profesyoneline başvurmaları önemlidir.

TEDAVİ SEÇENEKLERİ

         Tip 1 diyabetin kesin bir tedavisi bulunmamakla birlikte, hastalık yönetimi mümkündür. Diyabet Tedavi genellikle şunları içerir:

• İnsülin tedavisi: Vücudun ihtiyacı olan insülini sağlamak için düzenli enjeksiyonlar veya insülin pompaları kullanılır.

• Kan şekeri izleme: Kan şekeri seviyelerinin düzenli olarak ölçülmesi, tedavi planının etkili bir şekilde uygulanması için kritiktir. Bunun için günümüzde sürekli glukoz ölçüm sistemleri olan sensörler etkili bir şekilde kullanılmaktadır.

• Diyet ve egzersiz: Sağlıklı beslenme ve düzenli fiziksel aktivite, kan şekeri kontrolüne yardımcı olur.

‘’NADİR OLMAYAN BİR SAĞLIK SORUNU’’

         Tip 1 diyabet, çocukluk çağında ortaya çıkabilen nadir olmayan bir sağlık sorunudur. Erken teşhis ve etkili bir tedavi planı ve diyabet teknolojileri ile çocuklar sağlıklı bir yaşam sürebilir. Bu nedenle, toplumun bu konuda bilinçlendirilmesi, ailelerin belirtiler konusunda dikkatli olması ve sağlık politikaları uygulayıcıların her diyabetli çocuk için diyabet teknolojilerinin sağlanması konusunda eylem planı uygulaması büyük önem taşımaktadır.