Özel Ordu Sevgi Hastanesi Nöroloji Uzmanı Uzm. Dr. Nuri Yüzgül 11 Nisan Dünya Parkinson Günü dolayısıyla merak edilenleri yanıtladı.

Parkinson hastalığı “motor sistem hastalıklar” adı verilen gruba ait, dopamin üreten beyin hücrelerinin kaybıyla ortaya çıkan bir hastalıktır.

Dünyada 10 milyon, ülkemizde 150 bin civarında Parkinson hastası olduğu düşünülüyor. Parkinson hastalığı sıklığı yaş ile birlikte arttığından yaşlı nüfusun fazla olduğu ülkelerde hastalığın görülme oranı da artıyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde 65 yaşın üzerindeki her 100 kişiden biri Parkinson hastası, bu nedenle 1 milyon civarında Amerika’lı Parkinson hastalığı ile yaşamakta ve her yıl yaklaşık 60 bin yeni teşhis konulmaktadır. Yurdumuzda her yıl yaklaşık 10 bin yeni teşhis konulduğunu tahmin etmekteyiz. Toplumumuz, hızla yaşlanan toplumlar arasında sayılmaktadır. Artan yaşlı nüfusa bağlı olarak önümüzdeki yıllarda ülkemizde Parkinson hastalığında da bir patlama yaşanacağını söyleyebiliriz.

Parkinson hastalığı var olan tedavilerle semptomların iyileştirilebildiği ve hastanın yaşamını daha az engeller hale getirilebildiği tek nörodejeneratif hastalıktır. Parkinson’da erken tedavinin hastalığın ilerlemesini geciktirmeye yardımcı olduğu ve kaliteli yaşam süresini uzattığı yönünde bilgiler mevcuttur. Bu nedenle toplumsal farkındalık ve bilinçlenme yaratmak adına her yıl 11 Nisan tarihi tüm dünyada “Dünya Parkinson Hastalığı Günü” olarak ilan edilmiştir.

Yaşın ilerlemesiyle beyinde dopamin salgılayan hücrelerin azalmasına bağlı olarak görülen parkinson hastalığı, 60'lı yaşlarda, 50'li yaşlara oranla 10 kat daha sık görülüyor. Hastalığın 50 yaşından önce başlamasına ise pek rastlanmıyor.

Tanımı: Beynin derin yapılarındaki gri cevher çekirdeklerinde dopamin eksikliği ile ilgili bozukluktur.  Hareketin eşgüdüm bozukluğu ile giden ‘‘titremeli felç ‘’olarak bilinen sinir sistemi hastalığıdır. Kademeli olarak ilerleyen, genelde orta ve ileri yaş grubunu (40-70y)  ve erkek cinsiyeti daha çok etkileyen bir hareket bozukluğudur. Nadiren gençlerde de görülebilir. Ailesel olma ihtimali düşüktür.

Şikayetleri: Hastalığın başlangıcında tek taraflı ellerde istirahatte ortaya çıkan titreme en belirgin özelliğidir. Hareketlerde yavaşlama, yürümede zorlanma, yürürken kol sallamada azalma, küçük adımlarla öne eğik şekilde yürüme, alçak ses tonu ile konuşma ve konuşmada yavaşlama mimiklerde azalma (maske yüz ifadesi) gözlenir. Bazen sebebi açıklanamayan kabızlık, bel ağrısı,  koku almada bozulma erken hastalık belirtisi olabilir.         

Bulguları: Ellerde olan titreme genelde tek taraflı başlar. Başparmağın istirahatte istem dışı hareketi şeklindedir. Buna para sayar titreme denir. Hastalık ilerledikçe titreme her iki elde de gözlenir. Hareketlerde yavaşlama vardır. Yürürken adım mesafesi kısalır, vücut öne doğru eğilmiş pozisyondadır. Ayaklar yere sürterek yürünür nedeni ise kaslardaki artmış tonustur. El yazısında bozulmalar olur. Yazı karakterleri küçülür ve karmaşık yapıdadır. Konuşma alçak ses tonu ile monoton hal alır. Duruş bozuklukları, denge koordinasyon bozuklukları gözlenir, yüzde mimikler azalmıştır, yutkunma zorluğu eşlik eder, koku alma azalmıştır.

Tanısı İçin Neler Yapılmalıdır: Parkinson hastalığının tanısı muayene bulgularına dayanarak konur. Ancak sebebin araştırılması için bazı kan tahlilleri ve beyin görüntüleme yöntemleri kullanılmaktadır.

Tedavisi İçin Neler Yapılmalıdır: Hastalığın belitilerinin düzeltilmesi için beyindeki  dopamin eksikliğinin giderilmesi için ilaç tedavisi kullanılır. İlaç tedavisine dirençli olgularda cerrahi ve beyine yerleştirilen pil uygulamaları (derin beyin stimülasyonu) yapılmaktadır.

Tedavisi Sonrası Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir: Hastalığın erken teşhisi, uygun ilaçlarla, konusunda uzman doktorlar tarafınca takibi ve fizyoterapi ve egzersiz programları önemlidir. Böylelikle hastalığın kontrol altında tutulması ve hastanın yaşam kalitesinin arttırılması mümkün olabilmektedir.