Ordu İŞ KUR İl Müdürü İsa Kaymak, gazetemiz editörü Şafak Deliçakar’a verdiği röportajda, çocuk işçiliği, iş güvenliği ve sağlığı, Milli İstihdam Seferberliği ve Ordu’da ki istihdam hareketleri üzerine önemli uyarı ve açıklamalarda bulundu.

Şafak DELİÇAKAR: Sayın Kaymak, haftanın röportajı sayfamıza bir kez daha hoş geldiniz. Bildiğiniz gibi 2017 yılının fındık sezonuna artık sayılı günler kaldı. Bu hususta çocuk işçiliği hakkında neler diyeceksiniz? Bu sene nasıl önlem ve tedbirler aldınız?

İsa KAYMAK: Hoşbulduk sayın Deliçakar, Öncelikle gazeteniz bünyesinde açmış olduğunuz Kanal Ordu Tv’nin hayırlı olmasını diliyorum. Ordu da basının çok güçlü bir yapısı var. Belki birçok ilde olmayacak kadar hem altyapısı itibariyle hem de kalitesi itibariyle oldukça güzel bir yapıda. Ben tebrik ediyorum inşallah önemli bir boşluğu dolduracaktır hayırlı olsun.İnsanların en temel ihtiyacı bilgi almak. Doğru bilgiyi doğru yerlerden almak bu konuda aracılık edeceğize inanıyorum.

 Fındık tarımında çocuk işçiliğinin önlenmesi ile ilgili 2017 yılı içerisinde yapılacak çalışmalar var. Tabi bizim geçmişte yaptığımız bazı çalışmalar var. 2013-2015 yılları arasında fındık tarımında çocuk işçiliğinin önlenmesine ve yerel kaynakların etkinleştirilmesi adı altında iki tane proje yürütüldü Ordu’da. Daha doğrusu beş pilot il olarak seçilmişti, beş ilde yapılan çalışmaların sonucunda sadece bu çalışmanın neticesi Ordu’da alındı. Pilot illerden diğer dört tanesinden verimli sonuç alınamadı. Dolayısıyla model geliştirdi Ordu. Bunda  tüm kamu kurum ve  kuruluşlarının, yerel yönetimlerin, kaymakamlık ve özellikle valiliğin koordinasyonunun çok önemli bir yeri var.

“ÇOCUK İŞÇİLİĞİNDE EYLEM PLANI HAZIRLANDI”

Bunları harekete geçirdik sekreterya ve koordinasyonunu biz  sağlamak kaydıyla ve bütün kurumlar  kamu kurumları kendi üzerine düşeni  yaptıkları için de Ordu’da harika bir koordinasyon sağlandı. Bu koordinasyon neticesinde  güzel bir model ortaya çıktı.Daha sonra geçen iki Haziran tarihinde Ordu’da ortaya çıkan bu çocuk işçiliğinin önlenmesine yönelik projenin yerel tecrübelerini aktarmak üzere hem kaymakamlarımız, belediye başkanlarımız, Milli Eğitim Müdürlüğü ve vali yardımcımızın yardımı ile birlikte biz Ankara’da  bir toplantı yaptık ve bu projenin yaygınlaşması içinde edindiğimiz tecrübeleri diğer illere aktardık. Bu yıl bu proje genişleyerek devam edecek. Çocuk işçilinin önlenmesi  ulusal programı adı altında 2017-2023 yılı yapılacak çalışmaları,politikaları belirlemek üzerede bir yayın gerçekleştirildi, bir kitapçık hazırlandı,eylem planı hazırlandı. Onun üzerinde çalışmalarımız devam edecek.

Bu yıl yarından başlayarak daha öncesi çalışmalarımız var ama yarın saat 16.00’da yine valilikte  vali yardımcımızın başkanlığında  fındık komisyonu toplanacak. Bu komisyonda  hem fındık  tarımında çalışacakların ücretlerini ,hem de kimlerin çalışıp çalışmayacağına ilişkin hükümler yer alacak.Yine fındık bahçesinde  on altı yaşından küçük çocukların çalışması halinde denetlemeler çıkacak ve  be denetleme neticesinde eğer  çocuk işçi  bahçede yakalanırsa mutlak suretle  bahçe sahibine ve çocuğun ailesine  de para cezaları kabahatler kanunun 32.maddesine  göre kesilecek ki 227 tl çocuk başına bu yıl  kesilecek  para cezası. Geçen yıl  bahçeler de bu uygulama  yapıldı.

Şafak DELİÇAKAR: Neden böyle bir uygulamaya gidiyorsunuz?

“ÇOCUKLARIN ÇALIŞTIRILMASI YASAK”

İsa KAYMAK: Çocuk işçiliği denilince ücret mukabilinde bir emeğin satın alınması hadisesini düşünmemiz lazım. Yani kendi çoluğumuzla çocuğumuzla gittiğimiz bahçede bizim gittiğimizde  yaptığımız işe bakmıyoruz. Biz dışarıdan  bir ücret mukabilinde 16 yaşından  küçük bir çocuğun çalıştırılıp çalıştırılmadığını araştırıyoruz.Bahçe sahibi  kendi  çocuğunu bahçeye götürebilir ama ücretle bir çocuğu çalıştıramaz.

İş kanununa göre 16 yaşından küçük çocukların sadece fındık bahçesinde değil  her yerde çalıştırılması yasaktır, kanuni değildir. Çocuğun gelişime aykırıdır ,eğitimine aykırıdır,psikolojik gelişimine etki edecek bir takım  negatif etkiler doğuracak yapısı olduğundan dolayı  yasaktır.

Artık fındık bizim için milli bir üründür.  Dünya piyasasının %70ini,fındık üreten iller arasında da yaklaşık %35ini Ordu üretiyor. Yani Ordu dünyada en çok fındık üreten ildir desek en doğrusunu söylemiş oluruz. Dolayısıyla bu milli ürün daha çok ihracata dönüktür. Bizim fındık sattığımız Avrupa’daki çikolata  pazarlama birlikleri veya çikolata firmaları, doğrudan alan tüketiciler ve diğer  Avrupa ülkelerinde fındık alan bizden fındık sattığımız ülkelerin çoğu bu ürünün elde edilmesinde çocuk emeği   var mı, sömürülmüş emek var mı mutlak suretle bunları araştırıyorlar ve arıyorlar.Bunun önüne geçmemiz lazım. Fındık bahçesine girdiğimiz zaman çeşitli ülkelerden  heyetler gelir. Sivil toplum örgütleri orada toplanıyorlar.

Çikolatacılar birliği var yada şekerlemeciler birliği onların birlik başkanları, Avrupa birlik başkanları, alt düzeyde ülkeler düzeyindeki sorunları  Türkiye’ye heyetler halinde gelip, fındık bahçelerinde çocuk işçi var mı bunu önleyici tedbirler alınmış mı alınmamış mı  bir denetleme değil ama bir gözlemleme yapıyorlar.Bir ülkemizde denetlemeyi sadece kendimiz yaparız başka ülkelerin denetlemesini kabul etmemiz mümkün değil  ama gelip bir gözlem yapıyorlar. Gözlem sonucunda da burada çocuk işçiliği vardır yada yoktur  şeklinde sundukları raporlar itibar görüyor.Dolayısıyla bizim ihracatımızın önündeki en büyük engel. Fındık fiyatının düşüklüğünden şikayet etmemek için, daha çok ihraç edebilmek için,hem  fındığın toplanmasına, depolanmasına, depo süreci içerisinde  herhangi bir şekilde aflatoksin  maddesi gibi bir takım konulara dikkat edilmesine, muhafaza edilmesine ve emeğin sömürülmemesi, çocuk işçiliğinin olmaması içinde azami gayret  ve dikkat etmemiz gerekiyor ki pahalı bir ürün haline,emeğimizin karşılığını alabildiğimiz bir ürün haline de gelebilsin.

Şafak DELİÇAKAR: Türkiye genelinde iş güvenliği kazaları hayli artıyor. Bununla ilgili Ordu’da fazla bir vaka yaşamadık ama Ordu’da durum nedir? Birde iş sağlığı konusunda neler dersiniz?

İŞ GÜVENLİĞİ VE İŞ KAZALARI

İsa KAYMAK: İstanbul da dört mayısta Çalışma Bakanımız Sn. Mehmet   Müezzinoğlu   iş kazalarında sıfır tolerans adında bir deklarasyon yayınlardı  .Sivil toplum kuruluşları da bu deklarasyona  imza attı. Temel hedef iş kazalarını sıfıra indirebilmek.şu anda yoğun bir şekilde Türkiye’de iş kazalarının önlenmesine dönük  bir çalışma var. Bakanlık heyeti her Cuma günü on iki kişilik bir heyetle on iki tane ili ziyaret ediyorlar.Geçen hafta  Giresun’dalardı bu hafta Ardahan da Iğdır da çeşitli illerde bakanlık yetkililerinin başkanlığında komisyonlar gidiyor.Önümüzdeki hafta veya birkaç hafta içinde aynı heyet Ordu’ya da gelecek.

Biz Ordu ‘da iş kazalarının yoğun yaşandığını sektörlerle bir toplantı planlıyoruz. Bununla ilgili olarakta  ortak sağlık güvenlik birimlerinin bazılarını ziyaret ettik, ziyaretlerimiz sürüyor. Müteahhitler birliği , inşaatcılar derneği  vs. aklınıza gelebilecek çok tehlikeli  grupta yer alan bütün iş yerlerinde ziyaret kapsamı planı dahiline aldık. İl Müdürü olarak, sosyal güvenlik kurumu  ve işkur genel müdürleri olarak zaman zaman  işyeri ziyaretleri  ve denetimleri gerçekleştiriyoruz. Bu konunun üzerinde daha yoğun daha hassas olarak duracağımızın da bilinmesini isteriz. Çünkü insan hayatını, değerini ölçebilecek ,bir insanın iş kazası sonucu kaybettiği gücü veya hayatının yerine konulabilecek  herhangi bir şey yok.Dünyayı bir tarafa koysanız insan hayatını geri getirme şansınız yok.Dolayısıyla bir takım basit tedbirlerle önlenebilecek kazaların olmasını kabul etmiyoruz.

Ordu’da 2016 yılında 16 ölümlü iş kazası oldu. 2017 yılında ilk altıncı ayındayız  üç ölümlü iş kazası  var. Bu iş kazalarının nasıl önlenebileceğinin önüne geçmek lazım. alınması gereken tedbirler var, işverenler tarafından alınması  gereken önemli tedbirler var, işçinin uyması gereken  kurallar var. Bu işler karşılıklı. Biz işveren olarak bütün tedbirleri alsak da işçi orada çalışan olarak bu kurallara uymazsa aldığınız tedbirler havada kalır.

Dolayısıyla herkesin bir sorumluluğu, herkesin bir vazifesi, herkesin kanuna göre yüklediği bir görevi var. Biz işveren tarafından alınan tedbirleri denetleyeceğiz ama işçinin uyması gereken kuralları da işçilere hatırlatacağız. Bunun dışında çalışılan işyerlerinde varsa sendikalar, varsa işçi temsilcileri mutlak  suretli  onları da harekete geçirerek bu konuda gerekli  tedbirlerin alınması yolunda ilerleme sağlanmasını,iş kazalarının da minimize edilmesini arzu ediyoruz. Bu konuda kesinlikle rapor tutacağız bu raporları da yukarıya ileteceğiz. Zaten denetimler müfettişler denetimleri de devam ediyor. Müfettiş denetimlerinin üzerine il müdürlüğü olarak hem sosyal güvenlik kurumu hem de İŞKUR il müdürü olarak bizler bu konunun üzerine yoğun bir şekilde eğileceğiz.

Şafak DELİÇAKAR: Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu yıl başlattığı Milli İstihdam Seferberliği çalışmaları kapsamında Ordu’da yılın ilk altı ayında hedef yakalandı mı? İkinci yarıda neler planlıyorsunuz?

MİLLİ İSTİHDAM SEFERBERLİĞİ

İsa KAYMAK: Cumhurbaşkanımız milli seferberlik  ilan ediyorum dediğinde herkes oradan kendi üzerine düşeni  görev olarak aldı ve Çalışma ve sosyal güvenlik bakanımızda  çalışma hayatında milli seferberlik kampanyasını başlattı. Sayın cumhurbaşkanımız yoğun bir şekilde destekledi, birçok teşviklerde beraberinde geldi.en önemli teşvik  artı istihdam teşviki dediğimiz  teşvik. 2016 Aralık ayı üzerindeki çalışan sayısının üzerine  aldığımız her ilave işçi için  devlet yedi yüz yetmiş üç liralık  gelir verdisi stopajı, sosyal güvenlik kurumu işveren listesi,işçi listesi yani tüm vergileri üzerine aldı.

Siz  sadece işçinin çıplak asgari ücretini ödeyin gerisi bana aittir.Şartlar İşkur üzerinden  alacaksınız ,son üç ay içerisinde ez fazla on gün sigortalı olacak yani  üç ay hesap ettiğinizde yaklaşık seksen günlük bir sigortasızlık  süresi olacak çalışanın.Bu kişileri 2016 Aralık ayının üzerine aldığınız takdirde yedi yüz yetmiş üç liralık prim destekleri devlet tarafından ödenmeye devam edecek.Yılbaşına kadar da bu sürecek.Şu ana kadar altı bin beş yüzün üzerine çıktı.

Ordu’da bu kapsamdaki istihdam.Sadece İşkur’dan yaptığımız  işe yerleştirmeler son altı aylık süreçte haziran ayı dahil olarak beş bin dört yüz yetmiş altı kişidir.bu geçen yılın iki katı demektir.temmuz ayı içerisindeki işçi girişlerini saymıyorum çünkü orada da yoğun bir giriş var.Artı istihdam kapsamındaki sosyal güvenlik kurumuna yapılan tescillerde yaklaşık altı bin beş yüz.yani altı bin beş yüz artı istihdamın yüzde sekseni İşkur üzerinden yapıldı.

Ordu İşkur’un geçen yılki piyasa etkisi Türkiye genelinde daha düşük ama Ordu İşkur’un piyasa etkisi yüzde yirmi beşti bugün yüzde otuz beşlerde şu an itibariyle. Yani her üç işçiden birisi İŞKUR üzerinden işe yerleşmiş demektir.

Artı istihdam ile ilgili vergi desteğinin dışında üç aylık işbaşı programı  ya da staj programı  ile öncelikle işverene öncelikle yapısı durumu  çalışan sayısı uygunsa  üç aylık tüm masrafları bizden olmak koşuluyla işçiyi üç aylığına biz veriyoruz. Bütün masrafları biz üstleniyoruz sonra o kapsamda işe aldığı işçileri artı istihdam kapsamında değerlendirmesine yardımcı oluyoruz. Üç aylık bütün masrafı bizden senenin sonuna kadar geriye kalan kısmında da yedi yüz yetmiş üç liralık tüm vergi desteği bizden olmuş oluyor.İki programı birleştirerek veriyorum ve inanılmaz bir destek oluyor bu.

Şafak DELİÇAKAR: Önceki yıllarda kadın ve erkek istihdam rakamlarında fazla bir ayrım yoktu. 2017 yılında durum nedir? Kadınlar mı, erkeler mi daha çok istihdam talebinde bulunuyor?

ORDU’DA KADIN-ERKEK İSTİHDAMI

İsa KAYMAK: Bu yıl yaklaşık olarak rakamlar birbirine yakın ama erkek istihdam oranı biraz daha fazla. Haziran ayı içinde, iki bin dört yüz otuz iki kadın işe yerleştirilmesi var.İki bin dokuz yüz elli altı erkek işe yerleştirmişiz.on tane engelli ile birlikte kadın işe yerleşme oranı iki bin dört yüz kırk iki kişi,üç bin otuz dört kişide erkek işe yerleştirilmesi yapılmıştır yerleşen erkekler arasında yetmiş yedi engelli vardır.Erkekler iki bin dokuz yüz elli altı erkek yetmiş yedi engelli erkek yerleşmiştir.

Toplam yerleştirme beş bin dört yüz yetmiş altı işe yerleştirme olmuştur. Kadın –erkek işe yerleştirmeleri arasında altı yüz kişilik bir fark vardır.

Toplum yararına programa baktığınızda kadın istihdamı erkek istihdamından  daha fazladır. Erkek iş arayan sayısı sekiz bin iki yüz on yedi, kadın iş arayan sayısı dokuz bin sekiz yüz kırk.

Türkiye’de işsizlik oranı yıllık baz da on nokta dokuz üç aylı geriden giden periyotlar itibariyle de on bir nokta yedi mart ayı itibariyle.  Ordu’da 2014te altı nokta iki,2015te dört nokta sekiz,2016da dört nokta beş sürekli bir düşüş var. Türkiye yıllık işsizlik oranı dokuz nokta üçten on nokta dokuza çıkmış bizde de geriye doğru düşmüştür. İş gücüne katılma oranı yüzde elli ikiden yüzde elli dörde çıkmış,istihdam oranı da yüzde elli birden yüzde elli ikiye çıkmış.hepsinde pozitif bir artış var.Bu hem kayıt dışılığın azalmasına katkı sağlarken daha çok hizmet sektöründeki artışları göstermektedir.

Şafak DELİÇAKAR: Son olarak diğer kurumlarla birlikte hareket ettiğiniz projeler hakkında bilgiler verebilir misiniz?

İŞ KUR PROJELERİ

İsa KAYMAK: 2017 yılı içinde kırk dokuz adet kurs açıldı, beş tanesi istihdam garantili özel sektör için. Kosgeb ile beraber on altı kurs açtık su anda beş kurs daha planlıyoruz Altınordu içerisinde bu sayı yirminin üzerine çıkacak. Çalışanların  mesleki eğitimi kapsamında beş kurs düzenledik çok tehlikeli mesleklere sertifikasyon projesi var boyacı sıvacı vb. için mesleki yeterlilik belgesi alması lazım. Çevre şehircilik il müdürlüğü, Milli  eğitim Müdürlüğü ve İşkur il müdürlüğü olarak ortak bir protokol yapıp deklarasyon yayınladık. Çevre şehircilik il müdürlüğünün bize verdiği isimleri Halk eğitim ile birlikte eğittik  kırk saatlik hızlı eğitimler aldırıp mesleki sertifika almaları için alt yapı oluşturduk.

Avrupa Birliği projesi yapan  Büyükşehir belediyesi ile de Ordu üniversitesi  meslek yüksek okulunun açtığı  kurslar vardı .Lojistik eğitimi verdi yüz kişiye  büyükşehir belediyesi yaklaşık yüz kişiye tekstil eğitimi verdi Ordu üniversitesi.

İlçelerde Halk eğitim merkezler ile kurslar açtık. Kabadüz de ahşap boyacılığı ile sepet örücülüğü kursları açtık. Hem Kabadüz de açtık hem  İkizce de hem de Ünye de açtık. İkizce deki bildiğim kadarıyla İtalya’ya ihracat yapıyorlar. Bütün ilçeleri ulaşıyoruz. Kabataş da  üç  tane kurs bitirdik. Fatsa da yaptığımız kurslar var.Altınordu Halk eğitim ile aşçı yardımcılığı kursu açtık.

Perşembede unutulmaya yüz tutmuş mesleklerden kilim dokumacılığı kursu açtık ve kilim dokuyarak bize de hediye ettiler. Sabun süsleme kursu açtık. Özellikle bayanlara yönelik kurslarımız devam edecektir.

Şafak DELİÇAKAR: Sayın Kaymak, verdiğiniz bu önemli bilgilendirmeler, tavsiye ve uyarılar için bir kez daha teşekkür ediyor, çalışmalarınızda başarılarınızın devamını diliyoruz.

İsa KAYMAK: Sayın Deliçakar, bende başta şahsınıza ordu yeni haber gazetesi ve kanalordutv ailesine bu imkanı sağladığınız için çok teşekkür ediyor, size de başarılarınızın devamını diliyorum