Ordu Ziraat Odası Eski Başkanı Ulusal Fındık Konseyi Eski Başkan Vekili Onur Şahin, yaklaşık 40 ili etkisi altına alan Zirai Don üzerine fındık üreticilerinin de Devlet Desteği ve Don afetinin üreticilerimiz üzerinde yarattığı ve telafisi mümkün olmayan zararların hafifletilmesine yönelik önemli açıklamalarda bulundu.

“FINDIK BAHÇESİNE GÖKTAŞI DÜŞMESİ GEREKİYOR”

Şahin, yaptığı açıklamada; “Don zarından dolayı tarım sigortası olmayan üreticilerin devlet desteğinden yararlanabilmesi için fındık bahçesine uzaydan göktaşı düşmesi gerekiyor” dedi.

Önceki yıllarda yapılan yardımlara dikkat çeken Şahin; “1977 yılında ”yangın, yersarsıntısı, yer kayması, fırtına, taşkın, sel, don, dolu, kuraklık, haşere ve hastalık gibi nedenlerle tarımsal ürünleri, canlı - cansız (toprak dahil) üretim araçları ve tesisleri zarar gören veya yok olan ve bu yüzden çalışma ve üretme imkanları önemli ölçülerde bozulan çiftçilere, köylünün kurmuş olduğu tarımsal amaçlı üretim kooperatiflerine, Devletçe gerekli yardımların yapılmasını“sağlamak amacıyla 2090 Sayılı Doğal Afetten Zarar  Gören Üreticilere Yardım Yapılması Hakkında Kanun yürürlüğe girmiş ve 2004 yılında Doğu Karadeniz Bölgesinde meydana gelen don afeti sonrasında fındık ürününde %90 lara varan hasar nedeniyle 2090 sayılı yasa kapsamında fındık üreticilerine maddi ( para ) yardım yapılmıştır.

2004 yılında Ordu Ziraat Odası ve Ziraat odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı olarak hasar ödemelerini karara bağlayan İl Hasar Komisyonu Üyesi görevinde bulunmak suretiyle sürecin içinde bulunmuş birisi olarak 2004 yılında don hasarından kaynaklı zararlarla ilgili 2090 sayılı Yasa Kapsamında halkımızın “don parası” olarak nitelendirdiği bir karşılıksız hasar ödemesi yapılmıştır” diye konuştu.

“SİGORTA YAPTIRMAYAN ÜRETİCİLER!”

2005 yılında yürürlüğe giren 5363 sayılı tarım sigortaları kanunu, sigorta yaptırmayan üreticilerin 2090 sayılı yasadan yararlanmasını engellemiştir diyen Şahin, şu şekilde devam etti; “2004 yılında meydana gelen don afeti sonrası 2005 tarihli 5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanunu çıkarılmış ve kısa adı TARSİM olan tarım sigortası yapılmasını, sigorta priminin önemli kısmı devlet tarafından desteklenmek suretiyle, üreticiler tarım sigortası yapılması teşvik edilmiştir.

Ancak Tarım Sigortası Kanununun17 ‘inci maddesiyle getirilen “Bu Kanun kapsamında, uygulama yılında yer alan riskler için tarım sigortası yaptırmayan üreticiler, 20.6.1977 tarihli ve 2090 sayılı Kanundan yararlanamaz.”

Hükmüyle Tarım Sigortasında yer alan riskler için 2090 sayılı yasa geçersiz hale getirilmiştir.

Mevzuat hükümleri bugün itibariyle fındık ürünü ve diğer tarım ürünlerine uygulandığında şu anlama gelmektedir: Üreticiler Tarım sigortası kapsamında yer alan don, dolu, rüzgar, toprak kayması gibi riskler için devletin %70 pirim desteği sağladığı tarım sigortası yapacak, şayet üretici bu riskler için tarım sigortası yaptırmaz ise, don, dolu ve rüzgar gibi doğal afetlerden kaynaklı zararlarla ilgili devlet 2090 sayılı Yasa kapsamında bir destek sağlamayacak.

2090 sayılı Yasa sadece Tarım Sigortası kapsamında olmayan risklerle ilgili işletilecek. Mevcut yasal düzenlemeler dikkate alındığında yaşadığımız don afeti nedeniyle tarım sigortası yaptırmamış olan üreticiler 2090 sayılı Yasa kaynaklı bir devlet desteğine başvuramayacak” şeklinde konuştu.

Şahin, açıklamasının devamında ise; “Zira tarım sigortası yaptırmamış olan fındık üreticileri 2090 sayılı doğal afet yardımı yasasından yararlanabilmesi için tarım sigortasın kapsamında olmayan bir afetle karşılaşması lazım. Uzaydan fındık bahçesine göktaşı düşmesi gibi. Zira Uzaydan göktaşı düşmesi riski tarım sigortası riskleri içinde bulunmuyor.

“HAYALET BİR YASA”

 Sonuç olarak mevcut yasal düzenlemeler dikkate alındığında ülkemizin büyük bir kısmını etkileyen don afetine uygulandığında, don nedeniyle tarım sigortası yaptırmamış olan üreticilerimiz 2090 sayılı yasa ile kendilerine verilen Devlet yardımından yararlanması yasalar kapsamında mümkün olmamaktadır.

Üreticilerimize Tarım Sigortaları Kanunu ile getirdiği sigorta primine destek verme hakkına karşılık, üreticilere sağlanan 2090 sayılı yasa kapsamında maddi yardım alma hakkını elinden almış olup bu kabul edilemez.

Tarım sigortası Kanununun 17’inci maddesinde getirilen kısıtlamayla 2090 sayılı Yasa varlığını devem ettirmekle birlikte üreticileri doğal afetlere karşı korumada yitirmiş, varlığı olan ama etkisi olmayan hayalet bir yasa haline dönüşmüştür.

Tarım Bakanının “Tarihimizin en büyük zirai don olaylarından birini yaşadık” sözleri yaşadığımız zirai don olayına sıradan bir afet olarak yaklaşılmaması ve özel yasal ve idari düzenlemeler yapılması gerektiğini göstermektedir” diye de konuştu.

İVEDİ OLARAK ATILMASI GEREKEN ADIMLAR!

Bu kapsamda ivedi olarak atılması gereken adımları da sıralayan Şahin: “Tarım Sigortaları Kanunun 17’ inci maddesiyle getirilen tarım sigortası yaptırmamış olan üreticilerin 2090 sayılı Yasadan yararlanmasının engellenmesi “2025 ürün sezonunda uygulanmaması” yönünde bir düzenleme yapılmak suretiyle üreticilerin 2090 sayılı yasadan yararlanmasının önünün açılması ve 2090 sayılı yasa kapsamında acilen ilçe ve il hasar tespit komisyonların oluşturmak suretiyle çalışmalara başlanması,

Ziraat Bankası Başta olmak üzere kamu bankalarından tarım kredisi kullanmış olan ve don afetine maruz kalan üreticilerin ürün sezonu sununda ödeyecekleri anapara ve faizleri, faiz uygulanmaksızın 2026 ürün sezonuna ertelenmesi veya bütçe imkanları kapsamında belirli bir kısmının silinmesi,

Üreticilerin özel bankalardan da kullanmış olduğu tarımsal kredilerle de ilgili bir düzenlemeyle üreticiyi zor duruma bırakmayacak ve temerrüde düşürmeyecek şekilde bir çalışmanın yapılması,

2024 yılına ait ve 2025 yılı içinde ödenecek olan üretici destekleri afete uğrayan iller bazında öne çekilerek en kısa sürede ödenmesi,

2025 yılına ait tarımsal destek başvuruları 31.12.2024 tarihi itibariyle tamamlanmış olup normal takvimde 2026 yılı içinde ödenecektir. Don afeti yaşayan tarım bölgelerinde 2025 yılına ait tarımsal destek ödemeleri 6 ay öne çekilip, 2025 yılının ikinci yarısı başından itibaren ödenmesi,

Don afetinin üreticilerimiz üzerinde yarattığı ve telafisi mümkün olmayan zararların hafifletilmesinde yararlı olacaktır” dedi.