Engelli emekliliğine mi başvurmalıyım yoksa malulen emekli mi olmalıyım?

Sosyal Güvenlik Uzmanı Melis Elmen, en çok sorulan ve en çok karıştırılan iki emeklilik türü hakkında şu bilgileri verdi:

“Engelli emekliliği, doğuştan gelen bir rahatsızlığınızın olması demek. İlk sigortalı olduğunuz tarihten önce oluşmuş bir rahatsızlıkla alakalıdır.

Malulen emeklilik ise, ilk işe girdiğiniz tarihten sonra oluşmuş bir rahatsızlıkla ilgilidir.

10 YIL VE 1800 PRİM GÜNÜ GEREKLİ

Malulen emeklilik için en az 10 yıl hizmet sürenizin olması gerekiyor. İlk işe girdiğiniz tarihten sonra 10 yıl geçmesi gerekiyor. Prim ödenmese bile 10 yıl geçmiş olması gerekiyor ve en az bin 800 prim günü gerekli.

Bu ikisine de sahipseniz bir heyete girerek, tabi ki Sosyal Güvenlik Kurumu’nun yönlendireceği tam teşekküllü bir devlet hastanesinden alınacak rapor oranında, yani özel hastaneden olmayacak, alınan oran yüzde 60 ve üzeri ise diğer iki şartımız da oluşuyorsa malulen emekli olabiliyoruz.

İŞTEN AYRILMANIZ GEREK AMA AYRILAMIYORSANIZ...

Malulen emekliliğe başvurmanız için normal emeklilikte olduğu gibi işten ayrılmanız gerekiyor. Eğer işten ayrılamıyorsanız, maluliyet oranınızı öğrenmek istiyorsanız; Sosyal Güvenlik Kurumu’na gidip Maluliyet Tespiti adı altında bir hizmet talep edebiliyorsunuz.  Kurum sizi tam teşekküllü bir devlet hastanesine yönlendiriyor. Oranlı bir rapor çıkartıyorsunuz. Bu raporda hem oranınızı hem de kaç yıl geçerli olduğunu ya da sürekli geçerli olup olmadığını görüyorsunuz. Buna göre başvurunuzu yapabiliyorsunuz.

Malulen emeklilik oranları hastalığa göre değişmekte ama en son kararı Sosyal Güvenlik Kurumu Yüksek Sağlık Kurulu veriyor. Örneğin organ nakli, böbrek yetmezliği, ilik nakli, kanser hatta uyku apnesi bile hastalık adı altında yer alır ama bunlarla ilgili orana heyet karar verir. Raporunuz daha sonra Ankara sağlık heyetine gider, buradan da onaylandığı zaman geçerli olur. Yasada hastalık isimlerinin yazması ille de yüzde 60 alacağınız anlamına gelmiyor.

ORAN DÜŞÜK ÇIKARSA ENGELLİ EMEKLİLİĞİNE BAŞVURUN

Raporunuz yüzde 60 değil yüzde 50 çıktıysa; malulen emekliliğinizden red aldığınız için işi engelli emekliliğine dönüştürüyorsunuz. Engelli emekliliğinin de yüzde 40 ve üzeri bir rapora ihtiyacı var. Yüzde 40 ile yüzde 59 arası bir rapor almanız gerekiyor. Bu raporun oranına göre ve işe giriş tarihinize göre, prim günleri ve hizmet yılları değişmekte. Yani malulen emeklilikten en çok ayrılan kısmı hizmet yılının ve prim gününün daha yüksek olması. Yani minimum 15 yıl 3 bin 600 günden başlar, 4 bin 800 günlere 20, 22 hizmet yılına kadar çıkar.

Oran daha düşük, prim günü daha düşük olduğu için önce malulen emekliliğin denenmesini tavsiye ederim. Ama engelli raporu alabileceğinizden eminseniz ve gününüz tamamsa o zaman engelli emekliliğe başvurabilirsiniz.”