Kamuya olan borçların yapılandırılmasını da içeren bazı alacakların yeniden yapılandırılması ile bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair 7440 sayılı kanun 12 Mart 2023 tarihli resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi.

7440 sayılı kanuna ile Hazine ve Maliye Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu, Belediyeler başta olmak üzere birçok kamu alacaklarının yapılandırma imkânı geldiğini belirtti.  Ordu Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Başkanı M.Ender Sönmez konu ile ilgili açıklamada şu ifadelere yer verdi:

VERGİ AFLARI; VERGİ ETİĞİ, VERGİ UYUMU VE VERGİ BİLİNCİNE ZARAR VERMEKTEDİR

Vergi afları ödevlerini düzenli yerine getirenler açısından, vergi adaleti ve vergi etiği konusunda olumsuz etkilediği, eşitsizliğe sebep olduğu her zaman tartışılmaktadır. Vergi devlet gelirleri arasında önemli bir yere sahip olup, ekonomik sıkıntılar yaşayan mükellefler açısından ödeme kolaylığı olarak başvurulması doğal olabilir. Fakat ödevlerini düzenli yerine getiren mükellefler açısından ise bir haksızlık olduğu aşikardır. Ödevlerini zamanında ve düzenli yerine getiren mükelleflere de bir avantaj sağlanması gerekmektedir. Vergide uyumlu mükellef olarak gelir ve kurumlar vergisinde %5 indirim hakkı sağlanıyor ise KDV, stopaj vb. vergileri de düzenli ödeyenlere indirim sağlanır ise vergide adaletten bahsedilebilir.

Yasaların uygulanması konusunda Mali Müşavirler ailesinden, sosyal hayatından fedakarlık ederek yoğun bir mesai harcayarak yasal mevzuatlara uygun faaliyetlerini icra etmekte, devletin gelirlerinin doğrulukla tahakkuk etmesi için çalışmaktadır. Ayrıca kamuda birçok görevli personelde denetimlerini yapmakta gerekli idari yaptırımları uygulamaktadır. Af yasaları tüm emekleri bir anda ortadan kaldırmaktadır. Vergi afları ile kanunda belirtilen yaptırımların uygulanmaması, asıl alacak tutarlarına dahi belirli oranlarda indirim uygulanması mükellefler açısından nasıl olsa af gelir duygusuna kapılmasına neden olmaktadır. Eğer bu af yasaları sürekli gelirse firmalarda da mali depremler yaşanacaktır. Çünkü işletmelerde nasıl olsa af gelecek düşüncesi ile vergi bilinci azaldıkça  mevzuatlara gerekli önem verilmemesi ile hem vergi bilinci zayıflayacak hem de mali tabloların bozulmasına neden olacaktır.

31/05/2023 TARİHİNE KADAR MÜRACAATLAR YAPILMALI

Kanun kapsamı 31/12/2022 tarihi itibarı vadesi geçmiş kamu alacaklarını kapsamakta olup 31/05/2023 tarihine kadar ilgili kurumlara müracaatların yapılması gerekmektedir. Vergi mükellefleri açısından Vergi Dairelerine ve İşverenler açısından Sosyal Güvenlik Kurumuna  yapılandırma taleplerini elektronik ortamda yapabilmektedir. Ayrıca kurumlara elden talep yazısı götürmeye gerek bulunmamaktadır. Mükellef ve işverenlerin mali müşavirlerine taleplerini iletmesi ile işlemler yapılabilecektir.

İLK TAKSİT ÖDEMESİ 30/06/2023 TARİHİNDE BAŞLAYACAK

Hazine ve Maliye Bakanlığına, Ticaret Bakanlığına, Sosyal Güvenlik Kurumuna, il özel idarelerine, belediyelere ve YİKOB’lara bağlı tahsil dairelerine ödenecek tutarların ilk taksiti 30/6/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil), diğer taksitlerini ise bu tarihi takip eden aylık dönemler hâlinde azami kırk sekiz eşit taksitte ödenmesi şarttır. Kapsamdaki alacaklar açısından mevcut yasalara göre işlemiş faizler silinecek ve TÜİK tarafından belirlenen Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak 1/1/2005 tarihinden itibaren üretici fiyatları endeksi (ÜFE) aylık değişim oranlarını, 1/1/2014 tarihinden itibaren yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) aylık değişim oranlarını, 1/11/2016 tarihinden itibaren aylık %0,75 oranını yeniden hesaplanarak güncel kamu alacakları belirlenecektir. Kapsamdaki borçların peşin ödenmesi halinde faizlerin %90’ına kadar tutarı silinebilecektir.

Yapılandırmanın bozulmaması için birinci ve ikinci taksidin süresinde ödenmesi şarttır. İzleyen taksitlerde bir hesap döneminde üç takside kadar vadesinde ödememe halinde taksitlendirmeler devam edecektir.

2022 YILI MATRAH VE VERGİ ARTIRIMI DA KAPSAMA ALINDI

2018-2022 yılları arası kamuoyunda af olarak da bilinen matrah artırımları da kanun kapsamında yer almaktadır. Önceki matrah artırımları ile benzer olan yasa da ilk defa gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri henüz onaylanmayan 2022 yılı da kapsama alınmıştır.

Matrah artırımda bulunulan yıllar için yıllık gelir ve kurumlar vergisi incelemesi ve bu yıllara ilişkin olarak bu vergi türleri için daha sonra başka bir tarhiyat yapılmayacaktır.

Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi mükellefleri kanunda belirtilen asgari tutarlardan az olmamak üzere önceden beyan edilmiş matrahlarını 2018 yılı için %35, 2019 yılı için %30, 2020 yılı için %25, 2021 yılı için %20 oranından az olmamak üzere artırmaları gerekmektedir.

Belirlenen matrahlardan esas olarak %20 oranında vergi hesaplanacaktır. Fakat vergide uyumlu mükellefler ise %15 oranında matrah artırımından kaynaklı vergi ödeyeceklerdir.

Meclis görüşmelerinde yeni madde ihdası ile 2022 yılı da matrah artırımı kapsamına alınmıştır. 2022 takvim yılı gelir ve kurumlar vergisi matrahlarını %25 oranından az olmamak üzere artırmaları halinde madde hükmünden yararlanabilecektir. 2022 takvim yılına yönelik matrah artırımında bulunulabilmesi için bu yıla ilişkin gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmiş olması ve bu beyannamelerde beyan edilen vergiye esas matrahların, 2021 takvim yılında beyan edilen matrahın %122,93 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar ile 2022 takvim yılı üçüncü geçici vergilendirme döneminde beyan edilen matrahın %40 oranında artırılması suretiyle bulunan tutarın yüksek olanından az olmaması şarttır.

STOK AFFI İMKANI DA GETİRİLDİ

İşletmede mevcut olduğu hâlde kayıtlarda yer almayan veya kayıtlarda yer aldığı hâlde işletmede bulunmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar hakkında işletme kayıtlarının düzeltilmesi imkanı getirildi.

Bilanço esasına göre defter tutan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine getirilen imkan ile aktiflerine kaydettikleri emtia için ayrı, makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrı olmak üzere özel karşılık hesabı açacaklar ve emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi hâlinde sermayenin unsuru sayılacak ve vergilendirilmeyecektir.

Makine, teçhizat, demirbaş ve emtiaların bedeli üzerinden tabi olduğu oranların yarısı esas alınarak katma değer vergisi hesaplanacak ve ayrı bir beyanname ile sorumlu sıfatıyla beyan edilerek, beyanname verme süresi içinde ödenecektir. Bu kıymetlerin satılması hâlinde satış bedeli, bunların deftere kaydedilen değerinden düşük olamayacaktır.

İŞLETMEDE BULUNMAYAN KASA MEVCUTLARI DÜZELTİLEBİLECEK

Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri, 31/12/2022 tarihi itibarıyla düzenleyecekleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlarla ilgili kayıtlarını düzeltebilecektir.

Bu kapsamda beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında vergi hesaplanarak beyanname verme süresi içinde ödenir.

VADESİ GEÇMİŞ BORCU OLANLAR FIRSATI KAÇIRMASIN

Vadesi geçmiş kamu alacaklarında 31 Aralık 2022 tarihi esas alınırken, vergiler, vergi cezaları, idari ve adli para cezaları, gümrük vergileri, sigorta primleri, topluluk sigortası  primleri, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ile bu alacaklara ilişkin her türlü faiz, zam, gecikme zammı, gecikme faizi, cezai faiz, gecikme cezası gibi feri alacaklar kapsama dâhil ediliyor. Mükellefler talep ettiği taksitlendirme sayısına göre 48 aya kadar taksitlendirme yapabilecektir. Yapılandırılmada en önemli hususlardan biri; 6183 sayılı yasaya göre taksitlendirme yapılabiliyor ama gecikme faizleri cari faiz oranından hesaplanmaktadır. Ayrıca tutara göre de teminat verilmesi zorunluluğu olabilmektedir. Borçların yapılandırmasını kapsayan kanun kapsamında herhangi bir peşinat ödemeden 48 aya kadar taksitlendirme imkanı sunulmaktadır. Bu kapsamda borcu olanların bu fırsatı değerlendirmesi gerekmektedir.