Ordu Ziraat Odası Eski Başkanı Ulusal Fındık Konseyi Eski Başkan Vekili Onur Şahin, Büyükşehir Belediyesi Kanununda yapılan “Kırsal Mahalle” değişikliğinin acilen Ordu’da da uygulanmaya konulması gerektiğini ortaya koyarak ilgililere çağrıda bulundu.

Şahin,  konuyla ilgili yaptığı çalışma ve araştırma sonuçlarını kamuoyu ile paylaşarak, ilgili değişikliğin ilimizde de bir an önce hayata geçirilmesini istedi.

Onur Şahin’in tavsiye ve uyarıları ilgililere yaptığı çağrı ise şu şekilde kaydedildi: Yaklaşık 9 yıl önce, 12 Kasım 2012’de Büyükşehir Yasası’nı değiştirerek 30 ilde 16 bin 220 köyü mahalleye dönüştürdü. Türkiye’deki 34 bin 434 olan köy sayısı neredeyse yarı yarıya azalarak 18 bin 214 köye düşürülmüş, özellikle kırsalda bulunan ve ağırlıklı olarak tarım ve hayvancılık faaliyetinde buluna kırsal köylerimiz bir gecede alt yapısı hazırlanmadan mahalleye dönüşmesi sonrasında kırsal yaşamım, tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin sürdürülebilirliğinde sorunlar yaşanmış ve yaşanmaya da devam etmektedir

Yaşanan sıkıntılar 3. Tarım ve Orman Şurası raporlarına da yansımış, Sayın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 21 Kasım 2019 tarihinde açıkladığı Şura Sonuç Bildirisi’nde: “Büyükşehir belediyelerinde mahallelerin kırsal ve kentsel olarak yeniden yapılandırılması, kırsal mahallelerde köy tüzel kişiliği yapısının korunması, kırsal yaşamın Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde bütüncül ve entegre bir bakış açısıyla koordine edilmesi” maddesi yer almıştı.

Özellikle Ordu gibi mahalleye dönüşen kırsal köylerin ağırlıklı olduğu büyükşehir statüsünde ki illerimizde kırsal mahallelerle ilgili yasal bir değişikliğin zorunlu hale gelmesiyle 16 Ekim 2020 tarihinde önemli bir yasal düzenleme yapıldı.

16 Ekim 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 7254 Sayılı Kanun” ile mahalleye dönüşen köy ve beldelerle ilgili önemli bir düzenleme yapılmasına rağmen,  bu değişiklikten bir çok belediyelerde dahil olmak üzere pek kimsenin haberi olmadı.

Kanun değişikliği kapsamında kırsal mahalleleri ilgilendiren çok önemli bir değişiklik yapılmasına rağmen, vatandaşlarımız bu konu hakkında aydınlatılmamış, gelir kaybı endişesi yaşayan belediyelerimiz de konuyla ilgili bir bilgilendirme yapmamıştır.

Kanun değişikliğinde Kırsal Mahalleye dönüşüm süreci şartlarıyla birlikte ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.

KANUN DEĞİŞİKLİĞİYLE KIRSAL MAHALLELERİN OLUŞMASI SAĞLANMIŞTIR.

Kanun değişikliğinde kırsal mahalleye dönüşümün koşulları ve uygulama şekli açıklanmıştır. Açıklamada; Köy veya belde belediyesi iken mahalleye dönüşen ve büyükşehir belediyesi sınırları içinde bulunup;

- sosyo-ekonomik durumu,

-şehir merkezine uzaklığı,

-belediye hizmetlerine erişebilirliği,

-mevcut yapılaşma durumu ve benzeri hususlar dikkate alınarak ilgili ilçe belediye meclisinin kararı ve teklifi üzerine büyükşehir belediye meclisinin en geç 90 gün içinde alacağı karar ile kırsal yerleşim özelliği taşıdığı tespit edilen mahalleler, kırsal mahalle kabul edileceği belirtilmiştir.

KANUN DEĞİŞİKLİĞİYLE KIRSAL MAHALLERDE YAŞAYAN VATANDAŞLAR ÖNEMLİ KAZANIMLAR  ELDE ETMİŞLERDİR.

Kırsal mahallelere vergi ve harç indirimi

Kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan olarak belirlenen yerlerde; gelir vergisinden muaf esnaf ile basit usulde gelir vergisine tabi mükellefler tarafından bizzat işyeri olarak kullanılan bina, arsa ve araziler ile mesken amaçlı kullanılan binalar ve zirai istihsalde kullanılan bina, arsa ve araziler 29/7/1970 tarihli ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’na göre alınması gereken emlak vergisinden muaftır.

Bu yerlerde, ticari, sınai ve turistik faaliyetlerde kullanılan bina, arsa ve araziler için emlak vergisi yüzde 50 indirimli uygulanır.

Kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan olarak belirlenen yerlerde, 26/5/1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca alınması gereken bina inşaat harcı ile imarla ilgili harçlar alınmaz; anılan kanuna göre alınması gereken diğer vergi, harç ve harcamalara katılma payları yüzde 50 indirimli uygulanır.

Su faturasına yüzde 50 indirim

Bu yerlerde içme ve kullanma suları için alınacak ücret en düşük tarifenin işyerleri için yüzde 50’sini, konutlar için yüzde 25’ini geçmeyecek şekilde belirlenir. 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için bu fıkrada belirtilen muafiyet ve indirimler uygulanmaz.

3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 12’nci maddesinin yedinci fıkrası ile 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu’nun ek 17’nci maddesi hükümlerinden yararlanan yerler; kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan olarak belirlenmesi halinde bu madde hükümlerine aykırı olmayan hak, sorumluluk ve imtiyazlardan faydalanmaya devam ederler.

Bu madde uyarınca kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan olarak belirlenen yerler hakkında 12/11/2012 tarihli ve 6360 sayılı 14 İlde Büyükşehir Belediyesi ve 27 İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun geçici 1’inci maddesinin 15 ve 29. fıkraları uygulanmaz.”

BALIKESİR AYVALIK SINIRLARI İÇEİSİNDEKİ 16 MAHALLE TEKRAR “ KIRSAL MAHALLE” KİMLİĞİ KAZANDI

2012 yılında Resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6360 sayılı yasa kapsamında köy statüsünden çıkarılan Ayvalık sınırları içerisindeki 16 mahalle tekrar “Kırsal Mahalle” kimliği kazandı. Alınan bu karar, mahalle kapsamında olmaları nedeniyle, 6360 sayılı yasayla getirilen muafiyet sürelerinin dolması karşısında, yüksek ödeme yükü altına girecek ve emlak vergisi, elektrik, su gibi istisnalardan yararlanamayacak duruma düşen eski köy statüsündeki Yeniköy, Üçkabaağaç, Türközü, Akçapınar, Bağyüzü, Beşiktepe, Bulutçeşme, Çakmak, Çamoba, Hacıveliler, Karaayıt, Kırcalar, Murateli, Mutlu, Odaburnu ve Tıfıllar mahalleleri Ayvalık Belediye meclisinin yapılan oturumunda oy birliğiyle aldığı kararla  “Kırsal Mahalle” olarak kabul edilerek yeniden istisna ve muafiyetlerden yaralanabilir statüye getirilmiştir.

Alınan bu karar, mahalle kapsamında olmaları nedeniyle, 6360 sayılı yasayla getirilen muafiyet sürelerinin dolması karşısında, yüksek ödeme yükü altına girecek ve emlak vergisi, elektrik, su gibi istisnalardan yararlanamayacak duruma düşen eski köy statüsündeki mahallelerde yaşayan vatandaşlar tarafından sevinçle karşılandı.

BELEDİYELERİN GELİR KAYIPLARINA UĞRAMA ENDİŞESİ KIRSAL MAHALLEYE DÖNME KARARLARININ ÖNÜNDEKİ EN BÜYÜK ENGELDİR.

Kırsal Mahallelere dönüşe dair düzenlemenin ana dayanağını Sayın Cumhurbaşkanının 3.Tarım ve Orman Şurasında dile getirdiği haklı gerekçeler oluşturmakta olup, Sayın Tarım ve Orman Bakanı Ekrem Pakdemirli’de 2021 yılı bütçe konuşmasında da bu zorunlu değişikliğe işaret etmiştir.

Kanun gereği bir mahallenin Kırsal Mahalle statüsüne geçmesi bazı şartların bir arada bulunması koşulunun yanında,  İlçe Belediye Meclislerince kararı ve teklifi üzerine Büyükşehir Belediyesi Meclisince alınmasını koşuluna bağlanmıştır.

Kırsal Mahalleye dönüşen yerleşim birimlerinde yaşayan vatandaşlara sağlanan vergi, harç ve su ile ilgili indirim ve muafiyet kalemleri belediyelerin en önemli gelir kalemleri arasında yer almakta, belediyeler için her kırsal mahalleye dönüşen yerleşim birimi aynı zamanda belediyeler açısından bir gelir kaybına neden olmaktadır.

Kırsal Mahalleye dönme kararları gelir kaybı gerekçesiyle belediyeler tarafından sıcak bakılmamaktadır. Kanun çıkmasına rağmen bölgemizde Kırsal Mahalleye dönüştürülen tek bir yerleşim biriminin olmamasındaki ana neden de belediyeler tarafından öngörülen gelir kaybı oluşturmaktadır.

YASA DEĞİŞİKLİĞİ İLE KIRSAL MAHALLEYE DÖNÜŞTÜRÜLEN YERLEŞİM BİRİMLERİNDE YAŞANAN BELEDİYE GELİR KAYIPLARI HAZİNE TARAFINDAN KARŞILANMAK SURETİYLE KIRSAL MAHALLELERE DÖNÜŞÜN ÖNÜNDEKİ ENGEL KALDIRILMALIDIR.

Yasayla doğru bir uygulama yapılarak kırsal yaşamın desteklenmesi ve bu alanlarda yürütülen tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin özendirilmesi amaçlanmıştır. Kırsalda yaşam ve üretimin sürekliliği açısından bu tür destekler zorunludur. Zira şehir ve şehre yakın mahallelerle kırsalda bulunan mahallelerin aynı kapsamda değerlendirilmesi, kırsal yasamı ve tarım potansiyeli ve buna bağlı tarımsal üretimi olumsuz etkileyecek, bu olumsuzların giderilmesinde devlet daha ağır faturalar ödemek zorunda kalacaktır.

Devlet olarak Kırsal Mahalleye dönüşen yerleşim birimlerinden kaynaklı belediye gelir kayıplarının Hazine tarafından ilgili belediye bütçelerine aktarılması, kanun değişikliğinin amacına ulaşmasında ve kararların etkin bir şekilde alınmasında çok önemlidir

Devlet, kırsal mahallelere dönüşen yerleşim birimlerinden kaynaklı gelir kayıplarından dolayı belediyelere yapacakları bu gelir kaybı iadelerini, kırsal ve tarım yaşamını destekleme kapsamında vatandaşına sunduğu “ Dolaylı Kırsal Tarım Desteği “ olarak görmelidir.

ZİRAAT ODALARI VE MUHTARLAR DERNEKLERİ KIRSAL MAHALLERERE DÖNÜŞ KARARLARINDA ETKİN ROL ALMALIDIR.

Kırsal Mahalleye dönüş kararları bu yerleşim birimlerinde yaşayan ve genellikle her haneden mutlaka birinin kayıtlı olduğu çiftçilerimizin meslek odası Ziraat Odalarının yakından takibinde olmalı ve kararların uygulamalarında da yer almalıdırlar. Bu konuda Muhtarlar Dernekleriyle kolektif bir birliktelik yaparak Kanunun amacına ulaşmasında belediyelerimizle birlikte çalışılmalı, özellikle Kırsal Mahalleye dönen yerleşim birimlerinden kaynaklı belediyelerimizin yaşayacağı gelir kayıplarının Hazine tarafından telafine yönelik bölge milletvekilleriyle beraber bir yasa düzenlenmesi için  lobi çalışmaları yapılmalıdır.