Ordu Barosu Genel Sekreteri Av. Sibel Torun, 10 Dünya İnsan Hakları Gününde gazeteci Şafak Deliçakar’a verdiği röportajda İnsan Hakları Beyannamesinde yer alan maddeleri değerlendirerek önemli bilgilendirmelerde bulundu.

Av. Sibel Torun, ayrıca Türkiye’de aile içi şiddet, töre cinayetleri, Eğitim-sağlık ve adalet sistemi konusunda ki haklara da değinerek Avrupa ile Türkiye arasında kıyaslamalar yaptı.

Şafak DELİÇAKAR: Sayın Torun, haftanın röportajı sayfamıza hoşgeldiniz. Dünya İnsan Hakları Gününde 72 yıl önce imzalanan evrensel beyanname üzerinde ki maddeler üzerinden hareket edeceğiz. Öncelikle İnsan Hakkı ne demek? Buradan başlamak istiyorum. Ne söylemek istersiniz?

Sibel TORUN: Hoşbulduk sayın Deliçakar. Evet İnsan hakkı ne demek sorusundan başlayacak olursak, insanların din dil ırk cinsiyet ve statü ayrımı yapmadan eşit şekilde yaşamasıdır. İnsan hakları terimi olanı değil olması gerekeni içerir.

Mülteci hakları ile ilgili bir sözleşme var ve ülkemizde bu sözleşmeye dahil olmuştur. Ama kendi vatandaşının üzerinde olmamak kaydıyla. Ülkemize gelen Suriyelilere ve birçok ülke insanına insan hakları doğrultusunda davranmak gerekir. Ordu barosu da mülteciler konusunda üzerimize düşeni yerine getiriyoruz. Bu konuda ki çalışmaları da hassasiyetle takip ediyoruz.

Şafak DELİÇAKAR: Şiddet ve taciz konusunda bu bildirgedeki maddeleri caydırıcı buluyor musunuz? 

Sibel TORUN: Yeterli değil. Türkiye insan hakları ihlali konusunda Rusya’dan sonra ikinci sırada yer alıyor. Keşke bildirgedeki hususları yerine getirebilsek. Ama geldiğimiz nokta ortada. Maalesef diğer ülkelere göre pek iç açıcı durumda değiliz.  

Şafak DELİÇAKAR: Denetimli serbestlik konusunda ne düşünüyorsunuz? 

Sibel TORUN: Ordu Barosu sosyal duyarlılığı yüksek olan bir Baroyuz. Ama pandemiden dolayı şu anda pek fazla faaliyet gösteremiyoruz ama hukuki faaliyetlerimiz her zaman devam edecek. Denetimli Serbestlik konusunda ki düşüncelerimiz ve tavrımız dah önce açıkladığımız beyanlarla aynıdır. Bu süreci geçirdikten sonra da aynı çizgide devam edeceğiz. 

Şafak DELİÇAKAR: Türkiye’de adil yargılanma hakkı konusuna nasıl bakıyorsunuz?

Sibel TORUN: Bir çobanla bir milletvekili arasında aynı yargılanma hakkı olmalı. Hukuk devleti bunu gerektirir. Bir ülkede adil yargılanma endişesi varsa toplum ilerlemez.  

Şafak DELİÇAKAR: Sosyal hayatta ve sosyal medyada özel hayatın gizliliği konusunda ki fikriniz nedir? 

Sibel TORUN: Kimse kimsenin izni olmadan telefon kaydını dinleyemez. Görüntü alamaz. İnsanların özel hayatlarına saygı duymalıyız. Sosyal Medyada da durum aynı söz konusudur. Hem sosyal hayat hem de sosyal medyada yasalar, yasaklar ve cezalar konusunda biraz daha genişletilmeye başlıyor. Bu önemli hak kaybı konusunda ileriki dönemlerde daha sağlıklı adımlar atılmasını bekliyoruz. 

Şafak DELİÇAKAR: Çok konuşulan bir konu. BM mülteci sorunu hakkında ki düşünceleriniz neler?  

Sibel TORUN: Memleketlerinden iltica etmek isteyen mültecilere kapılarımızı açmak durumundayız. Ama biz bu konuda kötü bir yol izlemedik. Ancak Avrupa bu sınavı veremedi. Keşke kimse yurdundan olmasa diyorum. Zira diğer ülkelere baktığımızda kimse Türkiye kadar başarılı olamadı ve kimse de bizim kadar hakkaniyetli davranmadı.

Şafak DELİÇAKAR: Bugünün koşullarında toplanma ve örgütlenme hakkı konusunda ki düşünceleriniz nedir?

Sibel TORUN: Bu son dönemlerde sadece kağıt üzerinde olan bir durum. Şu anda barışçıl bir toplantı bile yapamıyorsunuz. Güçlü duruş sergileme hakkını maalesef kullanamıyoruz. 

Şafak DELİÇAKAR: Türkiye’de işçi ve çalışma hakkı üzerine ne dersiniz?

Sibel TORUN: Asgari ücret belli bir oranda olmalı çünkü asgari ücret hem yoksulluk hem açlık sınırı altında. Çalışma süreci 8 saat ama bazı iş yerlerinde buna uyulmuyor ve tatil yaptırılmıyor. Ve çocuk işçi durumu ile ülkemizde Suriyeli çocuklar ağır şartlar altında çalıştırılıyor. Burada mültecilerin bu anlamda eğitilmesi ve bilgilendirilmesi gerekir.  

Ülkemizde şu anda düşünce özgürlüğü ile ilgili ihlaller var. Gazeteciler ve istenmeyen yayınlar dergiler kapatılıyor. Yargı felç olursa adalete güven tam anlamıyla bozulur. Bu hususta ki atılacak olan adımlarında titizlikle atılması gerektiğine inanıyoruz.  

Şafak DELİÇAKAR: Aile içi şiddet en çok muzdarip olduğumuz bir konu. Savunulan İstanbul Sözleşmesi bu konunun da üzerinden gelebilir mi? 

Sibel TORUN: Kadınlara şiddet sadece fiziksel değil, ekonomik, cinsel, psikolojik şiddet olarak yapılıyor. Biz İstanbul sözleşmesine uysak bunların birçoğunun üzerinden gelebiliriz.

Bunu nasıl önleriz. Bunun en başı eğitimden geçiyor. Ama ataerkil yapı sistemi bunu biraz zorlaştırıyor. Pandemi döneminde de bu  arttı maalesef. KADES uygulamamız var bunu bilinen bir duruma getirmek lazım. ŞÖNİM’ler kuruldu kadınların sığınacağı bir yer var. Kadınlar susmamalı ve her türlü olumsuzluklarda ilgili yerlere başvurmalı.  

Şafak DELİÇAKAR: Töre cinayetleri kısmen de olsa hala bazı bölgelerde zaman zaman çıkıyor karşımıza. Bu konuda ki tavrınız nedir? 

Sibel TORUN: Aslında kesintisiz eğitim de çözüm olmadı. Ne yazık ki 18 yaş altı evlilikler maalesef var. 18 yaş altında evlilik suçtur. Bunun cezası bellidir cezalarının çok büyük olmadığı topluma dikte ettirilmeli. Çocuktan anne olmaz, çocuktan gelin olmaz.  

Şafak DELİÇAKAR: Son olarak Eğitim-Sağlık ve Adalet sistemi hakları konusunda görüşleriniz nelerdir?

Sibel TORUN: Her kesin eğitim alma hakkı gerekir. Çocukların birçoğu yurt dışını istiyor. Eskiden sadece belli sayıda hukuk fakültesi vardı ama şimdi her yerde var neredeyse. Oysa çok fazla fakülte açmak önemli değil. Önemli olan okul bitince işe yerleştirmek, ülkeye yararlı insanlar yetiştirmek.

Bu sistem sağlık ve Adalet konularında da aynı olmalıdır. Türkiye bir zamanlar doktor ithal ediyordu. Demek ki sistemde bir hata var. Bu ve bu tür yanlışlardan bir an önce kurtulmamız lazım.

Şafak DELİÇAKAR: Sayın Torun, böylesi önemli bir konuda verdiğiniz bilgi ve yaptığınız değerlendirmeler için teşekkür ediyor, çalışmalarınızda başarılar diliyorum.

Sibel TORUN: Bende şahsım ve Baromuz adına bize bu fırsatı sağladığınız için teşekkür ediyor, yayın hayatınızda başarılarınızın devamını diliyorum.